Пераклады Бібліі на фінскую мову

Перакла́ды Бі́бліі на фі́нскую мо́ву — пераклады Бібліі, выкананыя ў розныя гістарычныя пэрыяды рознымі аўтарамі з мэтаю перакладу на фінскую мову.

Гісторыя

Пачатак

Першы пераклад Бібліі на фінскую мову быў выкананы біскупам і дзеячом Рэфармацыі Мікаэлем Агрыкалам (Se Wsi Testamenti Somexi). Пераклад быў выкананы з грэцкіх арыгіналаў у 1548 годзе. Агрыкала за сёньняшнім часам лічыцца бацькам фінскае пісьмовае мовы.

Першы пераклад усёй Бібліі называўся Vanha kirkkoraamattu (па-беларуску: «старацаркоўная Біблія»), у ягоным загалоўку быў пазначаны запіс: Biblia, Se on: Coco Pyhä Ramattu Suomexi. Гэтая рэдакцыя была перакладзеная між 1638 ды 1641 гадамі камітэтам на чале зь біскупам Эрыкам Ратовіюсам. Яна была апублікаваная ў 1642 годзе, а ў пэрыяд 1683—1685 гадоў падвяргалася пераглядам (Флярынус).

Зь цягам стагодзьдзяў, калі йшло разьвіцьцё пісьмовае ды гутарковае фінскае мовы і пісьменнасьць стала пашырацца сярод сьвецкіх людзей, пачала ўзьнікаць патрэба ў новым выданьні. Гэтым выданьнем стала «Biblia», альбо «Vuoden 1776 raamattu» (па-беларуску: «Біблія 1776 году»), якая была апублікаваная ў 1776 годзе. Гэтае выданьне было першым, якое прызначалася яшчэ й для ўнутранага выкарыстаньня і якое ўжывала сучасную фінскую мову, выданьне падвергнулася перагляду ў 1859 годзе. За нашым часам Біблія 1776 году выкарыстоўваецца двума адраджэнскімі (рэвайвэлісцкімі) рухамі (лестадыянамі ды бэсічэрамі) Эвангельскай лютэранскай царквы Фінляндыі. Гэта зьвязана з тым, што, у адрозьненьне ад больш новых перакладаў, ён [пераклад] засноўваецца на Textus Receptus, як, прыкладам, ангельская Біблія караля Якуба.

Зноў патрэба ў новым перакладзе была ўзьнікла напачатку ХХ стагодзьдзя, разам з гэтым у 1911 годзе быў створаны перакладніцкі камітэт, ягоная праца была гатовая ў 1933 годзе, поўнае выданьне Бібліі было апублікаванае ў 1938 годзе. Гэтае выданьне часта называюць «Vuoden 1938 kirkkoraamattu» (па-беларуску: «Царкоўная Біблія 1938 году»). Яно было перакладзенае Фінскай лютэранскай царквою і было прызначанае для лютэранскага выкарыстаньня. У якасьці мэтаду перакладу было ўжытае правіла «адно слова з мовы-крыніцы — адно слова па-фінску», праз гэта тэкст досыць архаізаваны й зьмяшчае дыялектныя тэрміны. Выданьне 1938 году складалася са Старога Запавету, другакананічных кнігаў ды Новага Запавету.

Сучаснасьць

Апошні афіцыйны пераклад датуецца 1992 годам, гэта так званая «Uusi kirkkoraamattu» (па-беларуску: «Новая Царкоўная Біблія»). Гэта першая фінскамоўная экумэнічная рэдакцыя, у перакладніцкі камітэт уваходзілі ня толькі прадстаўнікі Фінскае Лютэранскае Царквы, але й навукоўцы ды прадстаўнікі Фінскае Праваслаўнае Царквы й Фінскае Каталіцкае Царквы; гэты пераклад прызначаны для ўсіх канфэсіяў. Пераклад 1992 году быў зроблены як спроба як мага больш дакладнага. Першы выпуск складаўся з Новага ды Старога Запавету, пераклад Старога Запавету і другакананічных кнігаў быў скончаны ў 2004 годзе.

«Uuden Maailman käännös» (па-беларуску: «Пераклад Новага Сьвету») — неафіцыйны фінскі пераклад Бібліі, што ўжываецца Сьведкамі Еговы. Ён быў перакладзены са сваёй ангельскай вэрсіі.

Параўнаньне перакладаў

Пераклад	Ян (Johannes) 3:16
Пераклад 1548 году	Sille Nein on Jumala Mailma racastanut ette he' andoi hene' ainoan Poicans Sempälle ette Jocaine' quin wsko hene' päle's ei pide huckuma' mutta ijancaikise' Eleme' szama'.
Пераклад 1776 году	Sillä niin on Jumala maailmaa rakastanut, että hän antoi ainoan Poikansa, että jokainen, joka uskoo hänen päällensä, ei pidä hukkuman, mutta ijankaikkisen elämän saaman.
Пераклад 1938 году	Sillä niin on Jumala maailmaa rakastanut, että hän antoi ainokaisen Poikansa, ettei yksikään, joka häneen uskoo, hukkuisi, vaan hänellä olisi iankaikkinen elämä.
Пераклад 1992 году	Jumala on rakastanut maailmaa niin paljon, että antoi ainoan Poikansa, jottei yksikään, joka häneen uskoo, joutuisi kadotukseen, vaan saisi iankaikkisen elämän.

Вонкавыя спасылкі

Пераклады Бібліі на фінскую мову — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Raamattu