Постмадэрнізм

Постмадэрні́зм (франц. postmodernisme — пасьля мадэрнізму^[1]) — тэрмін, які вызначае структурна падобныя зьявы ў сусьветным грамадзтве і культуры другой паловы XX стагодзьдзя: ён ужываецца як для характарыстыкі постнеклясычнага тыпу філязофстваваньня, гэтак і для комплексу стыляў у мастацтве. Постмадэрн — стан сучаснай культуры, які ўключае ў сябе перад-постнеклясычную філязофскую парадыгму, да-постмадэрнісцкае мастацтва, а таксама масавую культуру гэтай эпохі.^[1][2]

Адрозьненьне постмадэрнізму ад мадэрнізму

Постмадэрнізм узьнік як антытэза мадэрнізму, адкрыты для разуменьня толькі нешматлікім^[3]. Постмадэрн надае ўсяму гульнявую форму, нівэліруе адлегласьць паміж масавым і элітарным спажыўцом, зводзячы эліту ў масы (гламур). Адрозьненьне постмадэрнізму ад мадэрнізму мае быць наступным чынам:

Параўнальная табліца па Іхабу Хасану
мадэрнізм	постмадэрнізм
зачыненая замкнёная форма	адкрытая растуленая антыформа
мэта	гульня
задума	выпадак
герархія	анархія
майстэрства/логас	вычэрпваньне/маўчаньне
прадмет мастацтва/скончаны твор	працэс/пэрфоманс/хэпэнінг
дыстанцыя	удзел
творчасьць/татальнасьць/сынтэз	дэканструкцыя/антысынтэз
прысутнасьць	адсутнасьць
цэнтраваньне	расьсейваньне
жанр/межы	тэкст/інтэртэкст
сэмантыка	рыторыка
парадыгма	сынтагма
мэтафара	мэтанімія
сэлекцыя	камбінацыя
карані/глыбіня	рызома/паверхня
інтэрпрэтацыя/тлумачэньне	супрацьінтэрпрэтацыя/няслушнае тлумачэньне
азначальнае	якое азначае
чытаньне	ліст
апавяданьне/вялікая гісторыя	антыапавяданьне/малая гісторыя
асноўны код	ідыалект
сымптом	жаданьне
тып	мутант
фалацэнтрызм	поліморфнасьць/андрагінізм
паранойя	шызафрэнія
вытокі/чыньнікі	адрозьненьне/сьледзтва
Бог-Бацька	Сьвяты дух
мэтафізыка	іронія
пэўнасьць	нявызначанасьць
трансцэндэнтнае	іманэнтнае

Параўнальная табліца па Брайніну-Пасеку[4]
мадэрнізм	постмадэрнізм
Скандальнасьць	Канфармізм
Антымяшчанскі пафас	Адсутнасьць пафасу
Эмацыйнае адмаўленьне былога	Дзелавое выкарыстаньне папярэдняга
Першаснасьць як пазыцыя	Другаснасьць як пазыцыя
Ацэнка ў саманазве: «Мы — новае»	Адсутнасьць ацэнкі ў саманазве: «Мы — усё»
Дэкляраваная элітарнасьць	Не дэкляраваная дэмакратычнасьць
Перавага ідэальнага над матэрыяльным	Камэрцыйны посьпех
Вера ў высокае мастацтва	Антыўтопія
Фактычная культурная пераемнасьць	Адмова ад папярэдняй культурнай парадыгмы
Выразнасьць мяжы мастацтва - не мастацтва	Усё можа звацца мастацтвам