Пратока

Прато́ка^[1][2][3] (пралі́ў) — водная прастора, разьмешчаная паміж дзьвюма дзялянкамі сушы і якая злучае сумежныя водныя басэйны або іх часткі.

Характарыстыкі

Пратокі характарызуюцца даўжынёй, найменшай і найбольшай шырынёй і глыбінёй. Таксама паказваецца кірунак і хуткасьць плыні. Для суднаходных пратокаў складзеныя лоцыі.

Самая доўгая пратока на Зямлі — Мазамбіцкая пратока, даўжыня 1760 кілямэтраў. Самая шырокая пратока на Зямлі — пратока Дрэйка, шырыня 820 кілямэтраў.

Клясыфікацыя

Паводле басэйну акіяна

• Пратока, зьмешчаная ў басэйне аднаго акіяна (пратока Дарданэлы, Атлянтычны акіян).
• Пратока, якая злучае басэйны двух акіянаў (Бэрынгава пратока, Ціхі і Паўночны Ледавіты акіян).

Паводле кантынэнтаў

• Пратока, берагі якой належаць аднаму кантынэнту (Скагерак, Эўропа).
• Пратока, берагі якой належаць розным кантынэнтам (Гібральтар, Эўропа і Афрыка).

Паводле тэрытарыяльнай прыналежнасьці або міжнароднага статусу

• Міжнародныя, гэта значыць адкрытыя для праходу суднаў усіх дзяржаваў на роўных умовах (Сынгапурская пратока).
• Уваходныя ў тэрытарыяльныя воды аднаго (Басфор, Турэччына) або некалькіх дзяржаваў (Керчанская пратока, Расея і Украіна). У гэтым выпадку праход суднаў іншых дзяржаваў можа ажыцьцяўляцца на адплатнай або бязвыплатнай аснове.

Найважныя пратокі паводле акіянаў

Атлянтычны акіян

• Вялікі Бэльт
• Басфор
• Гібральтарская пратока
• Дарданэлы
• Дацкая пратока
• Пратока Дэйвіса
• Пратока Дрэйка
• Катэгат
• Кафірэфс
• Керчанская пратока
• Ля-Манш
• Малы Бэльт
• Мэсынская пратока
• Атранта
• Па-дэ-Кале, яна ж Дуўрская
• Скагерак
• Фларыдзкая пратока
• Эрэсун, яна жа Зунд
• Юкатанская пратока

Індыйскі акіян

• Баб-эль-Мандэбская пратока
• Басава пратока
• Мазамбіцкая пратока
• Полцкая пратока

Паўночны Ледавіты акіян

• Пратока Вількіцкага
• Гудзонава пратока
• Пратока Дзьмітрыя Лапцева
• Карскія Вароты
• Пратока Лонга
• Маточкін шар
• Пратока Саньнікава
• Пратока Шокальскага
• Югорскі шар

Ціхі акіян

• Бэрынгава пратока
• Зондзкая пратока
• Карэйская пратока
• Пратока Кука
• Пратока Лапэруза
• Магеланава пратока
• Макасарская пратока
• Малацкая пратока
• Сынгапурская пратока
• Тайванская пратока
• Татарская пратока
• Торэсава пратока
• Цугару, яна ж Сангарская пратока
• Пратока Карымата