Фёдар Еўлашоўскі

Фёдар Міха́йлавіч Еўлашо́ўскі, альбо Хвёдар Еўлашэ́ўскі (1546, Ляхавічы — па 1616) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, аўтар аднаго зь першых узораў старабеларускае мэмуарнае літаратуры — «Дзёньніку» (1603—1604). Падсудак наваградзкага земскага суду (з 1592).

Фёдар Еўлашоўскі лац. Fiodar Jeŭłašoŭski
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	7 лютага 1546(1546-02-07)[1][2] Ляхавічы, Наваградзкі павет, Наваградзкае ваяводзтва, Вялікае Княства Літоўскае
Памёр	не пазьней за 18 ліпеня 1619[3][4]
Бацькі	Макарый Еўлашэўскі[d]
Сужэнец	Ганна Балатоўна[d][1][2]
Дзеці	Яраш Еўлашэўскі[d]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	пісьменьнік, палітык, судзьдзя
Мова	старабеларуская мова і беларуская мова[5]

Аўтар азначэньня «Залаты век», якое адносіў, пераважна, да трэцяй чвэрці XVI стагодзьдзя^[6].

Біяграфія

З праваслаўнай шляхецкай сям’і. Веды ў матэматыцы, справаводзтве і юрыспрудэнцыі здабыў шляхам самаадукацыі, але быў пасьпяховым юрыстам, і вёў судовыя справы з даручэньня буйных магнатаў (М. Радзівіл, Я. Хадкевіч, К. Астроскі).

У 1576 годзе абіраўся паслом ад шляхты Наваградзкага павету на Варшаўскі вальны сойм. У 1592 годзе атрымаў урад падсудку наваградзкага земскага суду.

Дзёньнік

Дзёньнік быў пачаты ў 1603 годзе і завершаны ў 1604 годзе. Магчыма, што на яго складаньне паўплываў дыярыюш Мікалая Крыштапа Радзівіла Сіроткі «Паломніцтва да сьвятой зямлі».

Мэмуары носяць аўтабіяграфічны характар, факты ў іх пададзены ў строгай храналягічнай пасьлядоўнасьці. Пераважна аўтар запісваў зьвесткі пра сваё жыцьцё, пра асабістыя ўражаньні. Між іншым, падаюцца зьвесткі пра асобныя гістарычныя падзеі XVI—XVII стагодзьдзяў: асобныя бітвы Лівонскай вайны (1558—1583), прыёмы манархамі Рэчы Паспалітай замежных паслоў, складаньне Люблінскай уніі (1569), выбары каралёў; падрабязна апісваецца паўстаньне Налівайкі (1595—1596)^[7]. Але буйнейшыя пытаньні палітыкі не закранаюцца, бо аўтар лічыў гэта прэрагатывай магнатаў.

Мэмуары сьведчаць пра памяркоўны лібэралізм аўтара, рэлігійную верацярпімасьць, ягоны мясцовы патрыятызм. Еўлашоўскі ганарыўся ВКЛ і крытычна ставіўся да Польшчы^[8].