Царква Сьвятога Спаса (Зьдзецел)

Царква Сьвятога Спаса^[a] — помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя ў Зьдзецеле. Знаходзіцца ў цэнтры места, на гістарычнай Слонімскай вуліцы^[b]. Пры пабудове была ў юрысдыкцыі Сьвятога Пасаду, цяпер — у валоданьні Маскоўскага патрыярхату. Твор традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Царква Сьвятога Спаса.

Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Сьвятога Спаса
Спаская царква, аўтэнтычны выгляд
Краіна	Беларусь
Места	Зьдзецел
Каардынаты	52°37′51.50″ пн. ш. 25°23′53.60″ у. д.
Канфэсія	Беларуская праваслаўная царква
Эпархія	Наваградзкая япархія[d]
Архітэктурны стыль	псэўдарускі стыль[d]
Царква Сьвятога Спаса на мапе Беларусі Царква Сьвятога Спаса
Царква Сьвятога Спаса на Вікісховішчы

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першую драўляную царкву ў Зьдзецеле збудавалі ў 1508 годзе з фундацыі князя Канстантына Астроскага. У XVIII ст. на яе месцы паставілі новую драўляную царкву.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Зьдзецел апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, царква працягвала дзеяць як уніяцкая. Аднак па гвалтоўнай ліквідацыі Грэцка-Каталіцкай (Уніяцкай) царквы ў 1839 годзе расейскія ўлады адабралі будынак царквы ў Сьвятога Пасаду і перадалі ў валоданьне Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы).

Найноўшы час

У 2017 годзе побач з царквой збудавалі новы храм у імя сьвятых навамучанікаў і спаведнікаў Расейскай царквы.

Архітэктура

Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры. Гэта прастакутны, працяглым падоўжнай восьсю зруб з 5-граннай апсыдай і нізкімі з абодвух яе бакоў рызьніцамі. Мае 2-схільны бляшаны дах з вальмамі над апсыдай і косымі застрэшкамі над рызьніцамі. У цэнтры даху ўзвышаецца 8-гранны барабан з купалам у завяршэньні. Гарызантальна ашаляваныя сьцены рытмічна падзяляюцца аконнымі праёмамі зь фігурнымі пераплётамі і брусамі-сьцяжкамі ў прасьценках. Цокальнай і фрызавай часткамі сьцены вэртыкальна апярэзваюцца дэкаратыўнай шалёўкай^[1].

Галерэя

• Сучасныя здымкі
• 
  Агульны выгляд
• 
  Галоўны фасад
• 
  З боку апсыды
• 
  Бакавы фасад

Заўвагі

1. Назва помніка архітэктуры прыводзіцца паводле беларускай гістарычнай традыцыі. Афіцыйны тытул Маскоўскага патрыярхату: «Царква Праабражэньня Гасподняга» або «Спаса-Праабражэнская царква» (рас. Церковь Преображения Господнего, Спасо-Преображенская церковь); таксама Спаская царква
2. Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Перамогі, 1