Чэмпіянат сьвету па шахматах
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Чэмпіяна́т сьве́ту па ша́хматах — спаборніцтва па вызначэньні чэмпіёна сьвету ў шахматах. З 2014 року ладзіцца кожны цотны год. Дзейным чэмпіёнам пасьля перамогі ў 2023 року над расейцам Янам Няпомнячым зьяўляецца кітаец Дзін Ліжэнь. Ён двойчы абараняў свой тытул — у 2014 року з Анандам і 2016 року з расейцам Сяргеем Каракінам.

Першы афіцыйны чэмпіянат сьвету адбыўся ў 1886 року матчам двух наймацнейшых гульцоў Эўропы і ЗША — Ёганам Цукертортам і Вільгельмам Стэйніцам. Усутыч да 1946 року ўмовы спаборніцтва вызначаў чэмпіён. З 1948 турнір перайшоў пад кіраўніцтва Міжнароднай шахматнай фэдэрацыі. У 1993 року адбыўся раскол, калі дзейны чэмпіён Гары Каспараў заснаваў Прафэсійную шахматную асацыяцыю ды пачаў ладзіць ейныя чэмпіянаты сьвету. У 2006 року адбылося ўзьяднаньне чэмпіёнаў абодвух вэрсіяў.
Удзел у чэмпіянаце сьвету адкрыты для ўсіх незалежна ад плоці ды ўзросту. Тым ня меней, існуюць яшчэ асобныя жаночы, моладзевы (да 20 гадоў) ды сталы (мужчыны ад 60-гадовага і жанчыны ад 50-гадовага веку) чэмпіянаты. Існуюць таксама чэмпіянаты зь меншым кантролем часу — чэмпіянат сьвету па шахматным рапідзе і чэмпіянат сьвету па шахматным бліцы, а таксама чэмпіянат сьвету па шахматах між кампутарамі.
Remove ads
Мінуўшчына
Ідэя правядзеньня чэмпіянатаў сьвету зьявілася ў першай палове XIX стагодзьдзя, і нават фразай «чэмпіён сьвету» з 1845 року называлі розных моцных шахматыстаў. Аднак першы турнір, названы чэмпіянатам сьвету, адбыўся ў 1886 року між амэрыканскім аўстрыйцам Вільгельмам Стэйніцам і нямецкім палякам Ёганам Цукертортам. Да 1948 року пра правядзеньне чэмпіянатаў сьвету дамаўляліся прыватна чэмпіён і прэтэндэнт. Яны мусілі зьбіраць сродкі на правядзеньне турніру самастойна і з гэтай мэтай часта прымалі стаўкі на перамогу аднаго ці другога, таму чэмпіянаты ладзіліся нерэгулярна.
З 1948 року ФІДЭ ўвяла правілы правядзеньня чэмпіянатаў сьвету, якія выкарыстоўваліся дзеля рэгулярнай арганізацыі спаборніцтваў да 1993 року. Аднак у 1993 дзейны чэмпіён Гары Каспараў і прэтэндэнт Найджэл Шорт, незадаволеныя прыгатаваньнямі ФІДЭ, вырашылі заснаваць уласную арганізацыю ды ладзіць уласныя чэмпіянаты. Падзел працягваўся да аб’яднаўчага матчу ў 2006 року. Пасьля аб’яднаньня права правядзеньня чэмпіянатаў сьвету вярнулася да ФІДЭ, і яны пачалі праводзіцца штодвагады.
Remove ads
Чэмпіёны
Неафіцыйныя наймацнейшыя гульцы
Афіцыйныя чэмпіёны сьвету (1886—1993)
Чэмпіёны сьвету паводле вэрсіі ПША (1993—2006)
Чэмпіёны сьвету паводле вэрсіі ФІДЭ (1993—2006)

Аб’яднаныя чэмпіёны сьвету (з 2006)
Храналёгія

Remove ads
Чэмпіёны паводле колькасьці перамог
У ніжэйшай табліцы чэмпіёны сьвету прыведзеныя паводле колькасьці перамог на чэмпіянатах сьвету (для гэтай табліцы перамогай на чэмпіянаце сьвету лічыцца пасьпяховая абарона, нават у выпадку нічыйнага выніку). Асобна прыведзеныя вынікі для прызнаваных паводле абодвух вэрсіяў чэмпіёнаў.
Глядзіце таксама
|
|
Remove ads
Вонкавыя спасылкі
- Гісторыя чэмпіянатаў сьвету (анг.)
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads