Пратысты
каралеўства эўкарыётных арганізмаў, якія не адносяцца да жывёлаў, расьлінаў і грыбоў / From Wikipedia, the free encyclopedia
Пратысты (па-лацінску: Protista) — царства эўкарыятычных мікраарганізмаў. Гістарычна склалася так, што найпростыя ставіліся да царства пратыстаў, якая ўключае ў сябе галоўным чынам аднавузавыя арганізмы, якія не ўпісваюцца ў іншыя царствы, але гэтая група зьяўляецца спрэчнай у сучаснай таксанаміі[1]. Замест гэтага, яны разглядаюцца як свабодная групоўка 30 альбо 40 разрозьненых тыпаў з рознымі камбінацыямі трафічных рэжымаў, мэханізмаў рухомасьці, вузавых абалонак й жыцьцёвых цыкляў[2]. Пратысты ня маюць шмат агульнага, акрамя адносна простай арганізацыі[3], яны могуць быць аднавузавымі ці шматвузавымі без спэцыялізаванай тканкі. Гэтая простая вузавая арганізацыя адрозьнівае ад іншых найпростых эўкарыётаў, як то грыбы, жывёлы й расьліны.
Пратысты | |
Клясыфікацыя | |
---|---|
Надцарства | Эўкарыёты |
Царства | Пратысты |
Бінамінальная намэнклятура | |
Protista | |
Тэрмін «пратысты» ўпершыню быў выкарыстаны Эрнстам Гэкелем у 1866 годзе. Яны традыцыйна падпадзяляюцца на некалькі групаў у залежнасьці ад падабенства з вышэйшымі царствамі: аднаклеткавыя пратазоа, пратафіта (у асноўным аднаклеткавыя водарасьці), а таксама сьлізавікі й оаміцэты. Гэты традыцыйны падзел, у значнай ступені заснаваны на павярхоўных агульнасьцях, быў заменены на клясыфікацыю, заснаваную на філягенэтыцы (эвалюцыйнага сваяцтва паміж арганізмамі). Тым ня менш, старыя тэрміны ўсё яшчэ выкарыстоўваюцца ў якасьці неафіцыйнай назвы для апісаньня марфалёгіі й экалёгіі розных найпростых.
Пратысты здольны жыць практычна ў любым асяродзьдзі, якое зьмяшчае ваду. Многія найпростыя, як то водарасьці, здольны да фотасынтэзу й маюць жыцьцёва важнае значэньне першасных вытворцаў у экасыстэмах, асабліва ў акіяне як частка плянктону. Іншыя найпростыя, як то кінэтаплястыды й апікомплексы, нясуць адказнасьць за шэраг сур’ёзных захворваньняў чалавека, як то малярыя й сонная хвароба.