Ілінойс

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Ілінойс (значэнні).

Ілінойс (англ.: Illinois) — штат на Сярэднім Захадзе ЗША. Плошча — 140 998 км². Насельніцтва — 12 910 409 чалавек (2009), пяты па колькасці жыхароў штат. Сталіца — горад Спрынгфілд, найбуйнейшы горад — Чыкага. Іншыя буйныя гарады: Арора, Рокфард, Джоліет.

Ілінойс
англ.: State of Illinois
Сцяг
Краіна	ЗША[1][2]
Гімн	Illinois[d][3]
Уваходзіць у	ЗША
Адміністрацыйны цэнтр	Спрынгфілд
Дата ўтварэння	3 снежня 1818
Насельніцтва	▼12 812 508 чал. (1 красавіка 2020)[4]
Плошча	149 998 км²
Вышыня над узроўнем мора	191 м
Часавы пояс	CDT[d] і America/Chicago[d]
Код ISO 3166-2	US-IL
Афіцыйны сайт (англ.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Афіцыйная мянушка — «Зямля Лінкальна» (англ.: Land of Lincoln), а таксама «Штат у прэрыі» (англ.: Prairie State). Афіцыйны дэвіз — «Незалежнасць штата, нацыянальны саюз» (англ.: State sovereignty, national union). Назва паходзіць ад наймення аб’яднання індзейскіх плямён. На амерыканскім дыялекце англійскай мовы «Illinois» вымаўляецца на французскі манер — без апошняга гуку «s» (ˌ ɪlɨnɔɪ).

Геаграфія і клімат

Штат размешчаны на Цэнтральных раўнінах, і 60 % яго тэрыторыі займаюць прэрыі, астатняя частка занятая ўзгоркамі. На поўначы мяжуе са штатам Вісконсін, з паўночнага ўсходу абмежаваны возерам Мічыган, мяжуе са штатам Індыяна на ўсходзе і паўднёвым усходзе, з Кентукі — на поўдні, з Аявай і Місуры на захадзе. Паўднёвая мяжа праходзіць па рацэ Агая, заходняя і паўднёва-заходняя — па рацэ Місісіпі. Значная частка паўднёвага ўчастка мяжы з Індыянай праходзіць па рацэ Уобаш.

У штаце — больш за 500 рэк (найбуйнейшая — Ілінойс), злучаная суднаходным каналам з возерам Мічыган) і 950 азёр.

Умерана кантынентальны клімат.

Штат багаты карыснымі выкапнямі, сярод якіх — вугаль, нафта, прыродны газ, цынк, пясчанік.

Вядомыя асобы

• Карл Сэндберг (1878—1967) — амерыканскі паэт, гісторык, празаік і фалькларыст.
• Роберт Уодлаў (1918—1940) — паводле Кнігі рэкордаў Гінэса, самы высокі чалавек у сусветнай гісторыі.
• Рэй Брэдберы (1920—2012) — амерыканскі пісьменнік-фантаст.
• Марлі Мэтлін (нар. 1965) — амерыканская актрыса.
• Альфрэд Сцёртэвант (1891—1970) — амерыканскі генетык, адзін з заснавальнікаў храмасомнай тэорыі спадчыннасці.

Гл. таксама

• Ілінойскі вугальны басейн

Зноскі

1. archINFORM — 1994. Праверана 6 жніўня 2018.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q265049'></a>
2. Global LEI index Праверана 17 верасня 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q55259097'></a>
3. https://www2.illinois.gov/Pages/about/StateSong.aspx
4. 2020 United States Census / пад рэд. Бюро перапісу насельніцтва ЗША Праверана 20 сакавіка 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q637413'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q23766566'></a>