Інтэрнацыянал (гімн)

Інтэрнацыянал (фр.: L’Internationale, лац.: inter — паміж і natio — нацыя, народ) — міжнародны пралетарскі гімн, партыйны гімн КПСС, КПБ і іншых камуністычных партый.

Інтэрнацыянал
Аўтар слоў	Эжэн Пацье[d]
Кампазітар	П'ер дэ Гейтэр
Мова гімна	французская
Жанр	рэвалюцыйная песня[d]
Краіна	РСФСР[d]  СССР  Кітайская Савецкая Рэспубліка[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гімны Расіі
1.	Малітва рускіх (1816—1833) noicon
2.	Божа, Цара беражы! (1833—1917) noicon
3.	Рабочая Марсельеза (1917) noicon
4.	Інтэрнацыянал (1917—1944)
5.	Гімн СССР (1944—1991)
6.	Патрыятычная песня (1991—2000) noicon
7.	Гімн Расіі (з 2000) noicon

Гісторыя стварэння

Тэкст быў напісаны Э. Пацье ў 1871, апублікаваны ў 1887; музыка П. Дэгейтэра (1888).

Гімн быў упершыню выкананы 23 чэрвеня 1888 гады лiльскiм хорам працоўных харавога таварыства «Ліра працаўнікоў» на свяце гандляроў газет і ў тым жа году выдадзены ў Ліле асобнай улёткай тыражом 6 000 асобнікаў (выдавец Бальдадзюк). З пачатку 1890-х гг. «Інтэрнацыянал» хутка распаўсюдзіўся сярод працоўных акруг Паўночнай Францыі і Бельгіі, а пасля 1-га кангрэса 2-га Інтэрнацыяналу (Парыж) — за межы Францыі і Бельгіі і стаў гучаць у якасці міжнароднага гімна рэвалюцыйнай барацьбы пралетарыята.

У 1894 годзе французскі сацыяліст Гаселен быў асуджаны да турэмнага зняволення за 2-е музычнае выданне «Інтэрнацыяналу» (нагодай для рэпрэсіі паслужыла 5-я страфа «Інтэрнацыяналу», сугучная антымілітарыстычнай кампаніі, якая праводзілася 1-м Інтэрнацыяналам). Першыя пераклады тэксту «Інтэрнацыяналу» з’явіліся ў 1890-х гг. Пачатак сусветнаму распаўсюду «Інтэрнацыяналу» і перакладу яго тэксту на мовы амаль усіх народаў свету паклала Вялікая Кастрычніцкая сацыялістычная рэвалюцыя. Музыка «Інтэрнацыяналу» атрымала другое гістарычнае жыццё ў новай харавой рэдакцыі і са злёгку змененай мелодыяй, якая склалася на рускай глебе ў першыя гады Савецкай улады.

Апроч П. Дегейтера, французскі тэкст «Інтэрнацыяналу» паклаў на музыку кампазітар-аматар французскі сацыяліст П. Форэ ў 1890-х гг.; яго мелодыя «Інтэрнацыяналу», малавядомая ў Францыі, была распаўсюджана ў 1903—1906 гг. сярод чэшскіх працоўных.

Інтэрнацыянал у Расійскай імперыі

Тэкст прыпева «Інтэрнацыяналу» на рускай мове быў апублікаваны ў № 1 ленінскай «Іскры» ў снежань 1900 гады. Агульнапрыняты рускі тэкст «Інтэрнацыяналу» створаны ў 1902 годзе А. Я. Коцем і надрукаваны (не цалкам) у лонданска-жэнеўскім часопісе «Жыццё» (1902, № 5). Рускі тэкст (уяўлялы пераклад 1-й, 2-й і 6-й строф) пад уздзеяннем ленінскіх ідэй набыў самабытны характар, адказваючы баявым задачам новага этапу рускага рэвалюцыйнага руху. Нароўні з бальшавіцкімі газетамі і часопісамі, складанкамі рэвалюцыйных песень «Інтэрнацыянал» цытаваўся больш за ў паўмільёне дакастрычніцкіх улётак і пракламацый. У артыкуле В. І. Леніна «Яўгеній Пацье» («Праўда», 3 студзеня 1913) ахарактарызавана сусветна-гістарычнае значэнне «Інтэрнацыяналу». Аўтар «Інтэрнацыяналу» названы «…адным з самых вялікіх прапагандыстаў пасродкам песні». Пачынаючы з IV з’езда РСДРП (1906 год) «Інтэрнацыянал» становіцца агульнапрызнаным партыйным гімнам рускай рэвалюцыйнай сацыял-дэмакратыі. На адкрыцці III Усерасійскага з’езду Саветаў 10 студзеня (23) 1918 гады «Інтэрнацыянал» выконваўся як Дзяржаўны гімн Рэспублікі.

Інтэрнацыянал у СССР

У 1944 годзе ў сувязі са сцвярджэннем новага Дзяржаўнага гімна Савецкага Саюза пленум ЦК УКП(б) пастанавіў: «…захаваць гімн „Інтэрнацыянал“, як гімн Усесаюзнай Камуністычнай партыі (бальшавікоў)».

Беларускія пераклады

«Інтэрнацыянала» на беларускую пераклалі Янка Купала і Андрэй Александровіч^[1].

Тэкст

Рускі тэкст Вставай, проклятьем заклеймённый, Весь мир голодных и рабов! Кипит наш разум возмущённый И смертный бой вести готов. Весь мир насилья мы разрушим До основанья, а затем Мы наш, мы новый мир построим — Кто был ничем, тот станет всем. Припев: Это есть наш последний И решительный бой; С Интернационалом Воспрянет род людской!×2 Никто не даст нам избавленья: Ни бог, ни царь и не герой. Добьёмся мы освобожденья Своею собственной рукой. Чтоб свергнуть гнёт рукой умелой, Отвоевать своё добро, Вздувайте горн и куйте смело, Пока железо горячо! Припев.×2 Лишь мы, работники всемирной Великой армии труда, Владеть землёй имеем право, Но паразиты — никогда! И если гром великий грянет Над сворой псов и палачей, Для нас всё так же солнце станет Сиять огнём своих лучей.

Пераклад Я. Купалы Паўстань, пракляццем катаваны. Паўстань, хто з голаду век пух. Бурліць наш розум ўзбунтаваны. Няволі кліча рваць ланцуг. Стары парадак мы зруйнуем Магутным выбухам сваім І свет на новы лад збудуем: Хто быў нічым той будзе ўсім. Прыпеў: Гэта бой наш астатні За працоўны народ, Каб у лучнасці братняй Узняўся людскі род.×2 Ніхто не дасць самохаць волі Ні бог, ні цар, ні багатыр. Даб’емся самі лепшай долi Дабро для ўсіх наш правадыр. Каб не згібаці плеч пакорных, Каб волі дух лунаў у нас, Адважна плаўма сталь у горнах, Пакуль у кузні жар не згас. Прыпеў.×2

Зноскі

1. «Інтэрнацыянал»(недаступная спасылка) перакл. А. І. Александровіча