Ірма Пятроўна Яўнзем

Ірма Пятроўна Яўнзем (27 верасня 1897, г. Мінск — 17 красавіка 1975, г. Масква, СССР) — беларуская камерная спявачка (мецца-сапрана), педагог. Заслужаная артыстка БССР (1935). Народная артыстка РСФСР (1957). Член КПСС з 1954 года^[3].

Ірма Пятроўна Яўнзем
Асноўная інфармацыя
Дата нараджэння	27 верасня 1897(1897-09-27) ці 15 верасня 1897(1897-09-15)[1]
Месца нараджэння	Мінск, Мінскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя[2]
Дата смерці	17 красавіка 1975(1975-04-17)[2] (77 гадоў)
Месца смерці	Масква, РСФСР, СССР[2]
Месца пахавання	Данскія могілкі[d]
Краіна	Беларусь
Альма-матар	Санкт-Пецярбургская дзяржаўная кансерваторыя імя М. А. Рымскага-Корсакава
Музычная дзейнасць
Прафесіі	оперная спявачка, музычны педагог
Пеўчы голас	мецца-сапрана
Інструменты	вакал
Грамадская дзейнасць
Партыя	КПСС
Член у	Беларускае пралетарскае студэнцкае зямляцтва
Узнагароды	Медаль «За доблесную працу ў Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945 гг.»

Біяграфія

І. П. Яўнзем нарадзілася ў Мінску. З 1906 па 1914 гадах вучылася ў Мінскай Марыінскай гімназіі, затым у 1915—17 вучылася ў Пецярбургскай кансерваторыі^[3]. Удзельнічала ў Грамадзянскай вайне ў Расіі.

У 1921—23 працавала ў Мінску, на канцэртах пела запісаныя ёю беларускія песні, выконвала іх на міжнароднай музычнай выстаўцы ў Франкфурце-на-Майне ў 1927^[3][4] (разам з В. Кавалёвай, А. Даліва, Л. Александроўскай, М. Літвіненка-Вольгемут  (руск.))^[5].

У 1923—25 выкладала спевы і беларускую народную музыку ў Беларускай драматычнай студыі ў Маскве^[3].

У час вайны выступала з канцэртамі на фронце, у тыле. У 1944 годзе агучыла ў фільме С. Эйзенштэйна «Іван Грозны  (руск.)» песні на музыку С. Пракоф'ева: калыханку «Акіян-мора» і «Песню пра бабра».

Прафесійная дзейнасць

Ірма Яўнзем збірала і выконвала песні народаў свету, больш чым на 50 мовах, яна была першай у СССР, хто пачаў выконваць песні на розных народаў на іх мовах з сярэдзіны 1920-х. З 1950 года выкладала ў Маскоўскай музычнай школе імя М. М. Іпалітава-Іванова  (руск.), яе вучнямі былі Вольга Варанец  (руск.), Аляксандра Стрэльчанка  (руск.), Жанна Бічэўская^[6]. Выдала зборнік «Революционные песни народов» (1931). Аўтар кнігі «Человек идёт за песней» (1968).

І. П. Яўнзем памерла 17 кастрычніка 1975 года. Пахавана ў Маскве на новых Данскіх могілках.

Узнагароды і званні

• Заслужаная артыстка БССР (1935)
• Народная артыстка РСФСР (1957)
• Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга
• медалі

Памяць

• Мемарыяльная дошка ў Мінску, па адрасе вуліца Карла Маркса, 29^[7].

Зноскі

1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 18 чэрвеня 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563'></a>
2. Яунзем Ирма Петровна // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
3. Яунзем Ирма Петрович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 721. — 737 с.
4. Белоруссия на Франкфуртской выставке // Рабочий. — 1927. — 10 сентября. — С. 2.
5. Краткая биография (руск.)
6. Календарь: день 27 сентября (руск.)
7. Твоя столица — Минск — Улица Карла Маркса (руск.)