Азіз Санджар

Азіз Санджар (англ.: Aziz Sancar, нар. 8 верасня 1946(1946-09-08)^[1], Савур^[d], Правінцыя Мардзін) — амерыканскі вучоны-біяхімік турэцкага паходжання. У 2015 годзе ён падзяліў Нобелеўскую прэмію па хіміі разам з Томасам Ліндалем і Полам Модрычам з фармулёўкай «за даследаванне механізмаў аднаўлення ДНК».

Азіз Санджар
турэцк.: Aziz Sancar
Дата нараджэння	8 верасня 1946(1946-09-08)[1] (79 гадоў)
Месца нараджэння	Савур[d], Правінцыя Мардзін, Турцыя
Грамадзянства	Турцыя  ЗША  Паўночны Кіпр[2][3]
Род дзейнасці	біяхімік, малекулярны біёлаг, выкладчык універсітэта, генетык, навуковец
Навуковая сфера	Рэпарацыя ДНК, клетачны цыкл[d][4], цыркадны рытм[d], біяхімія[4], малекулярная біялогія[4] і дэзоксірыбануклеінавая кіслата[4]
Месца працы	University of North Carolina School of Medicine[d] UNC Lineberger Comprehensive Cancer Center[d] Ельская школа медыцыны[d]
Альма-матар	медыцынскі факультэт Стамбульскага ўніверсітэта[d] (1969) Універсітэт Тэхаса ў Даласе (1977) Стамбульскі тэхнічны ўніверсітэт[d]
Член у	Нацыянальная акадэмія навук ЗША Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук
Узнагароды	член Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук Прэзідэнцкая ўзнагарода для маладых даследчыкаў[d] (1984) Bert and Natalie Vallee Award in Biomedical Science[d] (2016) North Carolina Award for Public Service[d] (2016) Member of the National Academy of Sciences of the United States[d] (2005)
Сайт	sancar.org
Цытаты ў Вікіцытатніку
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Член Нацыянальнай акадэміі навук ЗША (2005)^[5].

Біяграфія

Нарадзіўся сёмым з васьмярых дзяцей у беднай сям’і (бацькі былі непісьменныя, але ўсе дзеці атрымалі адукацыю)^[6]. Яго старэйшы брат Кенан Санджар - адстаўны брыгадны генерал турэцкіх узброеных сіл, а стрыечны брат Мітхат Санджар — турэцкі прафесар права і дэпутат ад левай прокурдской Дэмакратычнай партыі народаў^[7].

Скончыў медыцынскі факультэт Стамбульскага ўніверсітэта (1969). У 1971 годзе пераехаў у ЗША^[8]. Прайшоў магістратуру і аспірантуру па малекулярнай біялогіі ва ўніверсітэце Тэхаса ў Даласе (MS, 1975; Ph.D., 1977)^[9]. У 1977—1982 гадах — пасля дактарантуры, у Ельскім універсітэце. З 1982 года — ва ўніверсітэце Паўночнай Караліны ў Чапэл-Хіл (з 1988 года прафесар).

Жонка — біяхімік Гвен Санджар (народжаная Боўлз, англ.: Esta Gwendolyn Boles Sancar)^[10], таксама выпускніца ўніверсітэта Тэхаса ў Даласе і прафесар універсітэта Паўночнай Караліны ў Чапэл-Хіл^[11][12][13].

Зноскі

1. Aziz Sancar // Munzinger Personen Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q107343683'></a>
2. https://www.aa.com.tr/tr/yasam/nobel-odullu-bilim-insani-aziz-sancar-kktc-vatandasi-oldu/3648112
3. https://basimevi.gov.ct.tr/Portals/6/2025/157.pdf?ver=2025-05-30-155201-210
4. Národní autority České republiky Праверана 7 лістапада 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
5. Aziz Sancar (англ.)
6. Nick Zagorski «Profile of Aziz Sancar» (ONAS)
7. Turkish-American scientist among winners of 2015 Nobel Prize in Chemistry (нявызн.)(недаступная спасылка). Today's Zaman. Архівавана з першакрыніцы 11 кастрычніка 2015. Праверана 12 October 2015.
8. Aziz Sancar: biographical sketch Архівавана 4 сакавіка 2016.
9. Curriculum Vitae: Aziz Sancar Архівавана 10 кастрычніка 2015.
10. Curriculum Vitae (1985): Gwendolyn B. Sancar(недаступная спасылка)
11. 2009 Distinguished Alumni Award Recipients Архівавана 20 студзеня 2021.
12. American Chemical Society: Gwendolyn Boles Sancar Архівавана 7 жніўня 2016.
13. Erma Boles Obituary