Антуан Ларан Лавуазье

Антуан Ларан Лавуазье (фр. Antoine Laurent de Lavoisier; 26 жніўня 1743, Парыж — 8 мая 1794, Парыж) — заснавальнік сучаснай хіміі. Удзельнічаў (сумесна з А. дэ Фуркруа і інш.) у распрацоўцы новай рацыянальнай хімічнай наменклатуры.

Антуан Ларан Лавуазье
фр.: Antoine Laurent Lavoisier
Дата нараджэння	26 жніўня 1743(1743-08-26)[1][2][…]
Месца нараджэння	Парыж, Каралеўства Францыя[1][3][…]
Дата смерці	8 мая 1794(1794-05-08)[1][2][…] (50 гадоў)
Месца смерці	плошча Згоды, Першая французская рэспубліка
Месца пахавання	Errancis Cemetery[d]
Грамадзянства	Каралеўства Францыя  Першая французская рэспубліка
Бацька	Jean-Antoine Lavoisier[d][4]
Маці	Émilie Punctis[d][4]
Жонка	Mary-Anne Paulze Lavoisier[d][5][1]
Род дзейнасці	хімік, эканаміст, біёлаг, фізік, навуковы работнік, адвакат, астраном, пісьменнік, адміністратар
Навуковая сфера	хімія
Месца працы	Ferme générale[d]
Альма-матар	юрыдычны факультэт Парыжскага ўніверсітэта[d] (1764)
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства[6] Парыжскае філаматычнае таварыства[d] Французская акадэмія навук[7] Paris Bar Association[d] Амерыканскае філасофскае таварыства[8] Нацыянальная акадэмія навук Італіі[d]
Узнагароды	залаты медаль (1766) член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] Hommes illustres[d] 72 names on the Eiffel Tower[d] Канкур жэнераль[d]
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Эксперыментальна даказаў, што паветра ёсць не проста цела, як лічылася ў той час, а сумесь розных па ўласцівасцях газаў. Прапанаваў назву «кісларод» і растлумачыў яго ролю ў працэсах абпалу, гарэння, дыхання. Прывёў вызначэнне хімічнага элементу, усталяваў хімічны склад вады, аксідаў азоту, шматлікіх мінералаў. Даказаў закон захавання масы рэчыва. Склаў першую табліцу простых рэчываў. Антуан, акрамя таго, з'яўляецца адным з заснавальнікаў тэрмахіміі. У 1789 годзе Лавуазье апублікаваў падручнік «Элементарны курс хіміі», цалкам заснаваны на кіслароднай тэорыі гарэння і новай наменклатуры, які стаў першым падручнікам новай хіміі.

Лавуазье быў пакараны смерцю на гільятыне ў перыяд Французскай рэвалюцыі па абвінавачванні ва ўдзеле «ў змове з ворагамі Францыі супраць французскага народа, якая ставіла мэтай выкрасці ў нацыі велізарныя сумы, неабходныя для вайны з дэспатамі». У 1796 годзе Лавуазье быў пасмяротна рэабілітаваны.

Літаратура

• «Œuvres de Lavoisier» (6 т., in 4°, 1864—1893). Ed. Grimaux, «Lavoisier d'après sa correspondance, ses manuscrits, ses papiers de famille et d'autres documents inédits» (Пар., 1888);
• M. Berthelot, «La révolution chimique. Lavoisier. Ouvrage suivi de notice et extraits des registres inédits de laboratoire de Lavoisier» (Пар., 1890).

Акрамя таго

• H. Kopp, «Geschichte d. Chemie» (1843—1847);
• яго ж, «Die Entdeckung d. Zusammensetzung d. Wassers» (1875);
• E. Meyer, «Geschichte der Chemie» (1894);
• J. Dumas. «Lecons sur la philosophie chimique» (1878).

Зноскі

1. С. Созонов Лавуазье, Антуан-Лоран // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1896. — Т. XVII. — С. 218–223.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21685186'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q23892928'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q602358'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q19908137'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q107248787'></a>
2. Antoine Laurent Lavoisier // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
3. Лавуазье Антуан Лоран // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
4. Pas L. v. Genealogics — 2003.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847329'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847326'></a>
5. Brock W. H. The fontana history of chemistry — 1992. — ISBN 0-00-686173-3

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q62172156'></a>
6. https://catalogues.royalsociety.org/CalmView/Record.aspx?src=CalmView.Persons&id=NA8248&pos=1
7. https://www.academie-sciences.fr/fr/Liste-des-membres-depuis-la-creation-de-l-Academie-des-sciences/les-membres-du-passe-dont-le-nom-commence-par-l.html
8. NNDB — 2002.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513'></a>