Фундацыя імя Пётры Крэчэўскага

Фундацыя імя Пётры Крэчэўскага ў Нью-Ёрку — грамадская дабрачынная навукова-культурная арганізацыя беларускай эміграцыі ў ЗША. Мае ўласнае памяшканне ў Нью-Ёрку (Куінс), дзе сярод іншага размешчаны архіў і бібліятэка.

Фундацыя імя Пётры Крэчэўскага
Краіна	ЗША
Тып арганізацыі	грамадская арганізацыя
Заснаванне
Дата заснавання	26 кастрычніка 1959

Гісторыя

Заснавана ў 1958 годзе. Першымі падпісчыкамі рэгістрацыйнага дакумента былі В. Тумаш, А. Адамовіч, К. Мерляк, В. Кажан і Наталля Арсеннева. У 1963 годзе фундацыя набыла жылыя дамы ў Нью-Ёрку, якія ў выніку іх здачы ў арэнду прыносяць фінансавы прыбытак, што выкарыстоўваецца на падтрымку дзейнасці Беларускага інстытута навукі і мастацтва, устаноў культуры, асобных даследчыкаў.

Фундацыя падтрымлівае вывучэнне беларускай спадчыны. Тут захоўваюцца архівы Я. Пятроўскага і Ю. Віцьбіча. Пры дапамозе фундацыі быў выдадзены шэраг навуковых кніг і ўспамінаў.

26 кастрычніка 2019 года ўрачыста адзначана 60-годдзе дзейнасці^[1][2].

Мэта

Ставіць сабе за мэту «ўтрымліваць у Злучаных Штатах Амерыкі беларускі культурны цэнтр, у якім будуць сабраны і захаваны гісторыя і традыцыі Беларусі».

Старшыні

Старшынямі Рады дырэктараў былі:

• Мікола Гарошка (1964—1979)
• Вітаўт Тумаш (1979—1982)
• Францішак Бартуль (1982—2005)
• Вячаслаў Станкевіч (2009—2018)

Працы, выдадзеныя пры падтрымцы Фундацыі

• А. Багровіч. Жыхарства Беларускае ССР у сьвятле перапісу 1959 г. Нью-Ёрк, 1962.
• Прыказкі Лагойшчыны / уклад. А. Варлыга. Нью-Ёрк; Мюнхэн, 1966.
• П. Урбан. У сьвятле гістарычных фактаў. Нью-Ёрк; Мюнхэн, 1972.
• Ю. Стукалич. Мы дойдём! Очерки, статьи, фельетоны. Нью-Йорк, 1975.
• Паўстаньне на Беларусі 1863 году: «Мужыцкая Праўда» й лісты «з-пад шыбеніцы» = The 1863 Uprising in Byelorussia: «Peasants Truth» and «Letters from beneath the Gallows»: тэксты й камэнтары Я. Запруднік і Т. Э. Бэрд. Нью-Ёрк, 1980.
• Янка Купала й Якуб Колас на Захадзе: бібліяграфія / уклад. В. і З. Кіпель. Нью-Ёрк, 1985.
• А. Бембель. Рэха малітвы: вершы зь Беларусі. Нью-Ёрк, 1988.
• Пяць стагоддзяў Скарыніяны, XVI―XX / апрацаваў В. Тумаш. Нью-Ёрк, 1989.
• Я. Запруднік. «Дванаццатка». Нью-Ёрк, 2002.
• З. Пазьняк. Развагі. Канцэпцыя новага беларускага Адраджэньня. Вільня, 2007.

Архіўныя фонды

У 2008 годзе Янка Запруднік перадаў у архіў фундацыі тэксты дакументаў «архіва Захаркі», якія ў пачатку 1960-х гадоў былі перададзены Міколам Абрамчыкам Янку Запрудніку для меркаванай доктарскай дысертацыі^[3].

Зноскі

1. "У Нью-Ёрку адсвяткавалі 60-я ўгодкі Фундацыі Крачэўскага". Наша Ніва. 27 кастрычніка 2019. Праверана 2024-02-10.
2. Дудараў, Віктар (27 кастрычніка 2019). "Беларусы Нью-Ёрка адзначылі юбілей Беларускай фундацыі Крачэўскага". Новы Час. Праверана 2024-02-10.
3. Запруднік, Я. Да загадкі дзяржаўнага архіву Міколы Абрамчыка / Янка Запруднік // Запісы БІНІМ. — 2009. — № 32. — С. 450—476.