Біблія Тындэйла

Бі́блія Тындэ́йла (англ.: Tyndale Bible) — пераклад Бібліі на англійскую мову, здзейснены Уільямам Тындэйлам. Лічыцца першым англійскім перакладам з арыгінальных яўрэйскіх і грэчаскіх тэкстаў. Пераклад названы імем Тындэйла, хоць ён не паспеў выдаць Біблію цалкам. Да свайго смяротнага пакарання Уільям Тындэйл скончыў пераклад Новага Запавету і прыкладна паловы Старога^[1].

Пачатак Евангелля паводле Яна з перакладу Новага Запавету Уільяма Тындэйла 1525 года.

Гісторыя

У 1522 годзе Тындэйл нелегальна прыдбаў копію нямецкага перакладу Новага Запавету Марціна Лютэра, з чаго ўсё і пачалося. Захапіўшыся Лютэравай працай, Уільям неадкладна вырашыў паўтарыць гэта па-англійску^[2]. Ён паведаміў пра свой намер лонданскаму біскупу Катберту Танстэлу, аднак той не падтрымаў гэта пачынанне. Пасля адмовы Танстэла Тындэйл пераехаў на кантынент і асеў у Гамбургу, дзе ў 1524 скончыў пераклад Новага Запавету^[3]. Першае яго выданне пабачыла свет у 1526 годзе^[4]. У 1534 і 1536 выйшлі перагледжаныя перакладчыкам выданні, а пасля яго смерці яны перагледжваліся і перавыдаваліся яшчэ некалькі разоў.

Рэакцыя каталіцкай царквы

Пераклады Уільяма Тындэйла былі асуджаны як царквой, так і манархічнай уладай Англіі, дзе супраціўленне рэфармацкаму руху цягнулася даўжэй. Перакладчык быў вымушаны пакінуць краіну і пасяліцца на прарэфармацкай зямлі^[5]. Пераклад 1526 года быў забаронены ў Англіі, любая копія павінна была быць спалена^[6].

Значэнне

Значэнне створанага Тындэйлам перакладу цяжка пераацаніць. Яго Біблія пакладзена ў аснову мноства іншых пазнейшых перакладаў. На яго аснове створана Біблія Мэцью  (англ.), якая стала першым афіцыйна ўхваленым перакладам Бібліі на англійскую мову^[7]. Біблія Тындэйла таксама адыграла ключавую ролю ў распаўсюджанні ідэй Рэфармацыі ў Англіі.

Зноскі

1. Sir Frederic Kenyon,The story of the Bible. London: Butler & Tanner Ltd., 1947, 47-49.
2. Partridge, 38.
3. Alfred W. Pollard, ed., Records of the English Bible (Kent: Wm. Dawson & Sons Ltd., 1974), 87-89.
4. Craig R. Thompson, The Bible in English 1525—1611 (New York: Cornell University Press, 1963), 6.
5. Pollard, 87-91.
6. Thompson, 7.
7. Kenyon, 48-50.