Верхняя Венгрыя

Верхняя Венгрыя (венг.: Felső-Magyarország or Felvidék, славацк.: Horné Uhorsko) — назва тэрыторыі ў паўночнай частцы Каралеўства Венгрыя. У цяперашні час прыкладна супадае з тэрыторыяй Славакіі^[2][3][4][5]. Падчас асманскіх войнаў назва Верхняя Венгрыя распаўсюджвалася толькі на паўночна-ўсходнія рэгіёны Венгерскага каралеўства, а паўночна-заходнія адносіліся да Ніжняй Венгрыі. У XVIII—XIX стагоддзях гэта азначэнне стала ўжывацца ў дачыненні да ўсёй паўночнай часткі каралеўства.

«Cassovia: Superioris Hungariae Civitas Primaria»^[1], панарама з Civitates orbis terrarum. Касовія (Кошыцы) — «сталіца» Верхняй Венгрыі, 1617.

Насельніцтва Верхняй Венгрыі было разнамасным і складалася са славакаў, венграў, немцаў і русінаў. Паводле першых поўных дэмаграфічных звестак, што з'яўляюцца ў XVIII стагоддзі, славакі складалі большасць насельніцтва^[6]. Яны называлі гэту тэрыторыю тэрмінам «Slovensko» (бел.: Славакія), вядомым у пісьмовых крыніцах яшчэ з XV стагоддзя, аднак без акрэсленых межаў і без пэўнага вызначанага статусу ў Венгрыі^[7]. У венгерскай літаратуры гэты рэгіён часта завецца «Felvidék» (бел.: Узвышша)^[8].

Сучаснае ўжыванне

Пасля Першай сусветнай вайны значэнне венгерскага слова Felvidék (Felső-Magyarország выйшла з ужытку) звузілася да Славакіі і Карпацкай Русі. Цяпер выкарыстанне слова Felvidék у дачыненні да сваёй краіны славакі лічаць абразай^[9], і яно ўжываецца венграмі выключна ў гістарычнай літаратуры для апісання сярэднявечнай тэрыторыі (хоць на той час гэты тэрмін яшчэ не ўвайшоў ва ўжыванне). Нават у дачыненні да трох дзяржаў рэгіёна, што засталіся ў складзе Венгрыі пасля Першай сусветнай вайны, цяпер ужываецца выраз Паўночная Венгрыя (Észak-Magyarország), а не Верхняя. Аднак прадстаўнікі венгерскай меншасці ў паўднёвых памежных рэгіёнах Славакіі працягваюць карыстацца звыклай назвай^[10] дзеля азначэння тэрыторыі пражывання пераважна венграў^[11]. Некаторыя называюць сябе felvidéki magyarok (бел.: «верхнія венгры»).

Гл. таксама

• Карпацкія немцы

Зноскі

1. Matica slovenská, Kniha, Matica slovenská, 2008, p. 16
2. Duncan Gardiner, PhD. German Towns in Slovakia and Upper Hungary: A Genealogical Gazetteer. 1991. ISBN 978-0-929871-02-8 (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 1 чэрвеня 2013. Праверана 28 кастрычніка 2014.
3. Tilman Berger, Slovaks in Czechia Czechs in Slovakia, International Journal of the Sociology of Language. Volume 2003, Issue 162, Pages 19-39, ISSN 1613-3668
4. Eric Hirsch, Voices from the Black Box: Folk Song, Boy Scouts and the Construction of Folk Nationalist Hegemony in Hungary, 1930—1944, 2009, 10.1111/1467-8330.00043
5. Philip D. Jones, History and climate: memories of the future?, page 234
6. Károly Kocsis, Eszter Kocsisné Hodosi, Ethnic Geography of the Hungarian Minorities in the Carpathian Basin(недаступная спасылка), Simon Publications LLC, 1998, pp. 41-40-47-52
7. James Ramon Felak. At the Price of the Republic: Hlinka's Slovak People's Party, 1929-1938. — University of Pittsburgh Pre, 15 June 1995. — С. 3. — ISBN 978-0-8229-8552-5.
8. Dusan Kovac. 2011. p. 3
9. E.g., Peter Morvay, «Orbán rečnil, Duray len počúval.» Sme, 3 April 2006.
10. István Lanstyák and Simon Szabolcs, eds. Tanulmányok a magyar-szlovák kétnyelvűségről. Bratislava: Kalligram, 1998.
11. Глядзіце, напрыклад, сістэматычнае дыферэнцыяванае выкарыстанне словаў Felvidék і Szlovákia ў венгерскамоўнай газеце Új Szó, якая выдаецца венгерскай меншасцю Славакіі Архівавана 1 верасня 2013.