Ветраны млын з Даматканавічаў

Ветраны млын канца ХІХ стагоддзя з в. Даматканавічы Клецкага раёна Мінскай вобласці. Перанесены ў Беларускі дзяржаўны музей народнай архітэктуры і побыту ў в. Азярцо (Мінскі раён)^[1], дзе прадстаўлены ў экспазіцыі «Цэнтральная Беларусь».

Славутасць
Ветраны млын з вёскі Даматканавічы
53°49′49″ пн. ш. 27°22′15″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Месцазнаходжанне	Сынгалы (першапачаткова), Каменка, Даматканавічы, Беларускі дзяржаўны музей народнай архітэктуры і побыту
Тып будынка	ветраны млын
Архітэктурны стыль	беларускае народнае дойлідства
Дата пабудовы	1880-я
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 612Г000391шыфр 612Г000391
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Па звестках мясцовых жыхароў, млын пабудаваны ў пачатку 1880-х гг. у в. Сынгалы (недалёка ад Снова) эканомам мясцовага памешчыка. Прастаяў там 25 гадоў. Затым млын перавезлі ў в. Каменку, у 1937 г. — у Даматканавічы. Дзейнічаў да 1960-х гг^[1].

У 1957 г. былі заменены і ўкарочаны падэшвы, у выніку зменшылася плошча апоры і млын у 1970-я гг. перакуліла ветрам. Быў адрамантаваны, заменены пашкоджаныя дэталі. Апошні ўладальнік Іван Міхайлавіч Міхлай^[1].

Архітэктура

Махі

Вышыня помніка каля 12 м. Млын уяўляе сабой тыповую канструкцыю-казлоўку. Асновай служыць парная крыжавіна (козлы), у якой замацаваны нясучы слуп, зафіксаваны ў вертыкальным становішчы магутнымі падкосамі. Сцены ашаляваныя, дах мае кроквенную канструкцыю, накрыты дранкай^[1].

Млын мае тры ўзроўні. На першым (не бачным для вачэй) — восевы слуп на падмурку, на другім, які мае два аконныя праёмы^[1] — «скрыня» для мукі. На трэцім узроўні знаходзіцца галоўны механізм^[2]

Аснову механізма складае гарызантальны вал з прымацаваным да яго зубчатым колам і пастаў (камень) для памолу зерня^[2]. Вал прыводзіцца ў рух дзвюма ўзаемна-перпендыкулярнымі парамі крылаў. Хуткасць вярчэння рэгулюецца тармазной сістэмай^[1].

Зноскі

1. Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь: [Даведнік] / склад. В. Я. Абламскі, І. М. Чарняўскі, Ю. А. Барысюк. — Мн.: БЕЛТА, 2009. — 684 с. — 1 000 экз. — ISBN 978-985-6828-35-8.
2. ВЕТРАНЫ МЛЫН 80-Я ГАДЫ XIX СТАГОДДЗЯ З ВЁСКІ ДАМАТКАНАВІЧЫ КЛЕЦКАГА РАЁНА МІНСКАЙ ВОБЛАСЦІ(недаступная спасылка)