Найвышэйшае камандаванне джыхаду і вызвалення

Найвышэйшае камандаванне джыхаду і вызвалення (араб. القيادة العليا للجهاد والتحرير‎) — аб’яднанне іракскіх паўстанцаў на чале з Партыяй арабскага сацыялістычнага адраджэння (Баас) і Арміяй людзей накшбандзійскага ордэна (АЛНО). Вяло ўзброеную барацьбу супраць арміі ЗША, урада Ірака і некаторых мясцовых узброеных груповак.

Найвышэйшае камандаванне джыхаду і вызвалення
القيادة العليا للجهاد والتحرير
Ідэалогія	нацыяналізм, баасізм, суфізм
Рэлігійная прыналежнасць	іслам (сунізм)
Лідары	Ібрагім Ізат ад-Дуры † (2007—2020)
Актыўная ў	Ірак
Сфарміравана	2007
Расфарміравана	18 снежня 2011 (часова)
Саюзнікі	Баас, Ісламская армія ў Іраку, Ісламская дзяржава (летам 2014)
Праціўнікі	Міжнародныя кааліцыйныя сілы ў Іраку,  Ірак, Сілы народнай мабілізацыі, Ісламская дзяржава
Колькасць членаў	80 000 чалавек (на 2015 год[1][2]) звыш 1000 (2020)
Удзел у канфліктах	Іракская вайна, Грамадзянская вайна ў Іраку, Барацьба з тэрарызмам у Іраку пасля 2017 года

Перадгісторыя

У снежні 2006 года, пасля пакарання смерцю Садама Хусейна праз павешанне, што выклікала абурэнне ў яго прыхільнікаў, была створана суфійская арганізацыя «Армія людзей накшбандзійскага ордэна» (прадстаўнікі тарыката Накшбандзія)^[3]. Падчас праўлення Хусейна суфіты займалі добрае становішча^[3][4]. У першыя гады пасля падзення ўлады баасістаў і акупацыі Ірака суфіты не ўдзельнічалі ў маштабным суніцкім супраціве, у якім дамінавалі салафіты. Баявыя групы, звязаныя з Аль-Каідай, нападалі на суфітаў і іх святыя месцы, знішчалі магілы суфійскіх святых. Аднак часам суфіты і салафіты дзейнічалі сумесна — падчас бітвы за Эль-Фалуджу ў 2004 годзе, калі горад кантраляваў «Савет шуры муджахідаў», які прадстаўляў саюз салафітаў, суфітаў і баасістаў. Пасля нарастання хаосу і ўзроўню гвалту ў Іраку суфіты сталі скардзіцца на напады з боку шыітаў і ўзялі ў рукі зброю. З 2005 года пачалося фарміраванне суфійскіх узброеных груп^[3].

Гісторыя

НКДВ створана 3 кастрычніка 2007 года, у яго склад увайшлі 23 баявыя групы^[5], у тым ліку найбуйнейшая суфійская паўстанцкая арганізацыя «Армія накшбандзійскага ордэна»^[6]. Аб’яднанне ўзначаліў Ібрагім Ізат ад-Дуры, былы старшыня Савета рэвалюцыйнага камандавання і сакратар Партыі арабскага сацыялістычнага адраджэння (Баас).

У сваёй першай заяве «Найвышэйшае камандаванне» звярнулася да ЗША з патрабаваннямі: прызнаць арганізацыі супраціву адзінымі законнымі прадстаўнікамі Ірака, вывесці войскі з тэрыторыі Ірака, спыніць забойствы і разбурэнні, вызваліць зняволеных, кампенсаваць Іраку страты ад акупацыі^[5].

У снежні 2011 года, у сувязі з вывадам замежных войск, кааліцыя баевікоў самараспусцілася, але ўжо праз тры гады аднавіла сваю дзейнасць

У гэты момант «Найвышэйшае камандаванне» стала ідэалагічным праціўнікам «Ісламскай дзяржавы». Першае выступае за свецкую дзяржаву ў міжнародна прызнаных межах Іраку, у той час як ІД імкнулася стварыць салафіцкі халіфат на тэрыторыі некалькіх дзяржаў. Ад-Дуры асуджаў дзеянні баевікоў па выгнанні хрысціян з Масула і пераследу езідаў, забараняючы сваім байцам нападаць на грамадзянскіх асоб незалежна ад іх этнічнай і рэлігійнай прыналежнасці^[7]. Аднак агульная варожасць да ЗША і новых уладаў прымушала іх у шэрагу выпадкаў супрацоўнічаць. Так, «Найвышэйшае камандаванне» разам з ІД прымала ўдзел у штурме Масула падчас летняга наступлення ІД на поўначы Ірака ў 2014 годзе^[7][8].

Станам на 2015 год «Армія людзей накшбандзійскага ордэна», якая з’яўлялася асновай «Найвышэйшага камандавання», лічылася найбольш моцнай і ўплывовай паўстанцкай арганізацыяй у Іраку пасля ІД^[7].

Мэты

У 2007-м «Найвышэйшае камандаванне» выклала шэраг з васьмі умоў для правядзення перамоваў з амерыканскімі ўзброенымі сіламі^[9]:

1. Афіцыйна прызнаць патрыятычны супраціў і ўсе патрыятычныя, арабскія нацыяналістычныя і ісламісцкія арганізацыі супраціву ва ўсіх іх узброеных і грамадзянскіх арганізацыях адзіным законным прадстаўніком Ірака і яго народа.
2. Афіцыйна аб’явіць аб безумоўным вывадзе войск з Ірака.
3. Спыніць рэйды, пераслед, забойствы, разбурэнні, сабатаж, высяленне і выгнанне і вывесці акупацыйныя войскі з усіх населеных пунктаў.
4. Вызваліць усіх зняволеных і затрыманых без выключэння і пакрыць ім страты.
5. Вярнуць на службу іракскую армію і сілы нацыянальнай бяспекі, якія былі абвешчаны распушчанымі амерыканцамі падчас іх уварвання ў 2003 годзе. Яны павінны быць адноўлены ў адпаведнасці з правіламі і традыцыямі, якія дзейнічалі да амерыканскага ўварвання, і яны таксама павінны атрымаць кампенсацыю.
6. Пакрыць Іраку ўсе матэрыяльныя і маральныя страты і шкоду, нанесеныя краіне акупацыяй.
7. Адмяніць усе законы, дэкрэты і іншыя заканадаўчыя акты, выдадзеныя пасля акупацыі.
8. Правесці прамыя перамовы з супрацівам аб рэалізацыі праграмы выканання прынцыпаў, якіх прытрымлівалася Найвышэйшае камандаванне.

Кіраўніцтва

На 2007 год, акрамя прызначэння ад-Дуры кіраўніком групоўкі, Найвышэйшае камандаванне джыхаду і вызвалення таксама прызначыла ў свой Генеральны штаб яшчэ некалькіх чалавек^[10]:

• Генерал-лейтэнант Амір Мухамад Амін (намеснік Вярхоўнага галоўнакамандуючага па ваенных пытаннях)
• Шэйх Алі Абдала аль-Убайды (кіраўнік рэлігійнага кансультатыўнага органа)
• Генерал Халід Сулейман Халаф (кіраўнік Савета нацыянальнай бяспекі)
• Генерал-лейтэнант Мухамад Саліг Альван (кіраўнік Савета па адміністрацыйных і фінансавых пытаннях)
• Генерал Салах ад-Дзін Ахмад (кіраўнік савета па інфармацыі і мабілізацыі)
• Кан’ан Амін (прадстаўнік)

Склад

У склад арганізацыі ўваходзяць^[9]:

• Армія людзей накшбандзійскага ордэна
• Армія паплечнікаў Прарока (Джэйш ас-Сахаба)
• Армія Мурабітынаў (Джэйш аль-Мурабітын)
• Армія Аль-Хамза (Джэйш аль-Хамза)
• Армія паслання (Джэйш аль-Рысу)
• Армія ібн аль-Валіда (Джэйш ібн аль-Валід)
• Аб’яднанае камандаванне маджахедаў ў Іраку
• Вызваленчыя брыгады (Катаіб Аль-Тахрыр)
• Армія Мустафы (Джэіш аль-Мустафа)
• Армія вызвалення Ірака (Джэйш Тахрыр Ірак)
• Эскадроны пакутнікаў (Сарая Аш-Шухада)
• Армія Сабірыйцаў (Джэйш аль-Сабірэйн)
• Брыгады джыхаду ў краіне двух рэк
• Армія рыцара за вызваленне галіны самакіравання
• Эскадрыллі джыхаду ў Басры (Сарая аль-Джыхад аль-Басра)
• Эскадроны джыхаду Эль-Фалуджа (Сарая аль-Фалуджа аль-Джыхад)
• Патрыятычны Народны Фронт вызвалення Іраку
• Эскадрыллі рэвалюцыі Хусайні Ат-Таф (Альтаф Сарая аль-Хусайні)
• Эскадрыллі вызвалення поўдня (Сарая Тахрыр аль-Жжунуб)
• Армія Ханіна (Джэйш аль-Ханін)
• Эскадрыллі Дыяла джыхаду і вызвалення
• Эскадрыллі славы вызвалення Іраку
• Вызваленчая Армія Курдыстана^[11]