Віктар Юзафавіч Янчэўскі

Віктар Юзафавіч Янчэўскі (1858, Магілёўская губерня — не раней за 1922) — польскі землеўдалальнік і палітык, дэпутат Дзяржаўнай думы Расійскай імперыі І склікання ад Мінскай губерні.

Віктар Юзафавіч Янчэўскі
польск.: Wiktor Janczewski
Дата нараджэння	1858
Месца нараджэння	Магілёўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	не раней за 1922
Грамадзянства	Расійская імперыя
Адукацыя	Юрыдычны факультэт Кіеўскага нацыянальнага ўніверсітэта імя Тараса Шаўчэнкі[d]
Партыя	Канстытуцыйна-дэмакратычная партыя
Род дзейнасці	адвакат, палітык
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся ў 1858 годзе ў Магілёўскай губерні^[1]. Выпускнік гімназіі ў горадзе Ялец Арлоўскай губерні, якую скончыў з залатым медалём. Затым скончыў юрыдычны факультэт Кіеўскага універсітэта са ступенню кандыдата права. З 1883 г. пераехаў у Мінск, дзе служыў прысяжным павераным.

З 1892 года — гласны, пазней — старшыня Мінскай гарадской думы. Быў ініцыятарам праектаў па ўраўнаванні правоў польскай і яўрэйскай моў з рускай, па ўстанаўленні ў Мінску ўніверсітэта і рамеснага вучылішча. Адзін з арганізатараў Мінскага гарадскога крэдытнага таварыства, старшыня яго назіральнага камітэта. Быў ініцыятарам заснавання ў Мінску публічнай бібліятэкі, вылучыў на гэта ўласныя сродкі. Перадаў бібліятэцы ў дар каля 1600 тамоў розных твораў на розных мовах^[2]. Кіраваў дзейнасцю шэрагу мінскіх гарадскіх камісій.

Падчас рэвалюцыі 1905—1907 гадоў узначаліў камісію ў складзе 9 чалавек для падрыхтоўкі петыцыі на імя імператара Мікалая ІІ з прапановамі аб удасканаленні дзяржаўнага ладу Расійскай імперыі, якая пачала дзейнічаць 28 лютага 1905 года. На працягу сакавіка 1905 года камісія правяла некалькі пасяджэнняў, аднак у далейшым яе праца была спынена паводле рашэння губернскіх уладаў. 6 — 8 ліпеня 1905 года прадстаўляў Мінск на усерасійскім з’ездзе земскіх і гарадскіх органаў самакіравання ў Маскве, працаваў у камісіях па ўскраінным пытанні, па пытанні аб выпрацоўцы праекта выбарчага закона. Увайшоў у склад Канстытуцыйна-дэмакратычнай партыі народнай свабоды, у красавіку 1906 года арганізаваў і узначаліў аддзяленне партыі ў Мінску.

14 красавіка 1906 года абраны ў Дзяржаўную думу I склікання ад агульнага складу выбаршчыкаў Мінскага губернскага выбарчага сходу. Уваходзіў у канстытуцыйна-дэмакратычную фракцыю і ў Краёвае кола Літвы і Русі. Уваходзіў у камісію па выкананні дзяржаўнага роспісу даходаў і выдаткаў. Удзельнічаў у дэбатах па законапраекце «Аб недатыкальнасці асобы». Пакінуў свой подпіс пад «Выбаргскай адозвай», выдадзенай 9 (22) ліпеня 1906 года шэрагам дэпутатаў у знак пратэсту супраць пасля разгону І Дзяржаўнай думы, у якой грамадства заклікалася да пасіўнага супраціўлення царскай уладзе (адмова ад выплаты падаткаў, выканання вайсковай павіннасці).

Падчас Першай сусветнай вайны — намеснік старшыні Мінскага Саюза гарадоў^[3]. Пасля Лютаўскай рэвалюцыі 1917 года абраны членам Мінскага камітэта грамадскай бяспекі, адыграў вялікую ролю ў стварэнні міліцыі горада, для чаго часта сустракаўся з яе кіраўніком М. В. Фрунзе^[4]. 12 — 15 жніўня 1917 года ўдзельнічаў у працы Дзяржаўнай нарады ў Маскве. У 1919—1920 гады быў членам Мінскага аддзела польска-беларускага таварыства^[4]. Далейшы лёс і дата смерці невядомыя.

Цікавыя факты

Захаваўся дакумент, што 7 чэрвеня 1891 года Янчэўскі звярнуўся ў Мінскую гарадскую ўправу з просьбай аб прадастаўленні яму зямельнага ўчастка для будаўніцтва двухпавярховага каменнага будынка па фасадзе на 8 вокнаў па вуліцы Петрапаўлаўскай (цяпер — вуліца Энгельса). Менавіта ў былым асабняку Янчэўскага знаходзілася рэзідэнцыя генеральнага камісара Беларусі Вільгельма Кубэ. У 1976 годзе спусцелы асабняк быў узарваны^[4].

Літаратура

• • Боиович М. М. Члены Государственной думы (Портреты и биографии). Первый созыв. — М., 1906. — С. 177.
  • Первая Государственная Дума. Алфавитный список и подробные биографии и характеристики членов Государственной Думы. — М.: Тип. Товарищества И. Д. Сытина, 1906. — 175 с.
  • Государственная дума Российской империи: 1906—1917 / Б. Ю. Иванов, А. А. Комзолова, И. С. Ряховская. — Москва: РОССПЭН, 2008. — C. 725.
  • Posłowie polscy w parlamencie rosyjskim 1906—1917 : słownik biograficzny / Cz. Brzoza, K. Stepan. — Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2001.