Галапагас

Галапагас^[1], таксама Чарапашыя астравы, архіпелаг Калон (ісп.: Islas Galápagos, ад ісп.: galápago — від вадзяных чарапах) — архіпелаг у Ціхім акіяне, за 972 км на захад ад Эквадора, які складаецца з 13 асноўных вулканічных астравоў, 6 невялікіх астравоў і 107 скал і намыўных тэрыторый. Лічыцца, што першы востраў сфарміраваны 5-10 млн гадоў таму ў выніку тэктанічнай актыўнасці. Самыя маладыя астравы — Ізабэла і Фернандына — да цяперашняга часу на стадыі фарміравання, апошняе вулканічнае вывяржэнне было ў 2005 годзе.

Галапагас
ісп. Islas Galápagos
Вандроўка на астравы Галапагас
Характарыстыкі
Колькасць астравоў	19
Найбуйнейшы востраў	востраў Ізабэла
Агульная плошча	7 880 км²
Найвышэйшы пункт	1 707 м
Насельніцтва	25 000 чал. (2006)
Шчыльнасць насельніцтва	3,17 чал./км²
Размяшчэнне
0°40′00″ пд. ш. 90°33′00″ з. д.HGЯO
Акваторыя	Ціхі акіян
Краіна	Эквадор
Галапагас
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Галапагас*
**
Сусветная спадчына ЮНЕСКА
Тып	Прыродны
Крытэрыі	VII, VIII, IX, X
Спасылка	1
Рэгіён***
Каардынаты	0°21′27″ пд. ш. 90°28′12″ з. д.HGЯO
Гісторыя ўключэння
Уключэнне	1978  (2-я сесія)
Пашырэнні	2001 и 2003
У небяспецы	2007—
* Міжнародная канвенцыя «ЮНЕСКА» ** Назва ў афіцыйным англ. спісе *** Рэгіён па класіфікацыі ЮНЕСКА

Галапагоскія астравы належаць Эквадору. Насельніцтва архіпелага складае каля 30 тыс. чалавек. Плошча — 7880 км².

Астравы вядомыя найперш вялікай колькасцю мясцовых відаў фаўны і праведзеным тут даследаваннем Чарлза Дарвіна, якое паслужыла яму штуршком да стварэння эвалюцыйнай тэорыі паходжання відаў.

Паходжанне назвы

Астравы атрымалі сваю назву ад гіганцкіх марскіх чарапах, па-іспанску называных у множным ліку як «galápagos» — «вадзяныя чарапахі».

Гісторыя

Галапагас афіцыйна адкрыты ў сакавіку 1535 года святаром іспанскага паходжання Томасам дэ Берланга.

12 лютага 1832 года Эквадор анексаваў архіпелаг.

У 1835 годзе экспедыцыя, у складзе якой быў і малады натураліст Чарлз Дарвін, даследавала астравы.

У 1936 годзе яны былі абвешчаныя Нацыянальным паркам (да гэтага астравы былі месцам спасылкі катаржнікаў), у 1978 годзе — Сусветнай спадчынай ЮНЕСКА, а ў 1985 годзе — запаведнікам сусветнай біясферы. У 1953 годзе на астравах пабываў Тур Хеердал у пошуках спадчыны інкаў.

Геаграфія

Астравы размешчаны паблізу экватара. Ад 1 ° 40 'паўночнай шыраты да 1 ° 36' паўднёвай шыраты, і ад 89 ° 16 'да 92 ° 01' заходняй даўгаты.

На астравах практычна адсутнічаюць крыніцы прэснай вады.

Архіпелаг знакаміты сваімі флорай і фаунай. Вялікая колькасць насельнікаў архіпелага — эндэмікі. Гэта прываблівае мноства турыстаў. Шырока папулярны дайвінг.

Вулкан Вольф — найвышэйшы пункт Галапагоскіх астравоў (1707 м над узроўнем мора).

Гл. таксама

• Вялікі бар’ерны рыф
• Нацыянальны парк Камода
• Паўвостраў Вальдэс

Зноскі

1. Напісанне Галапагас, а таксама сінонімы назвы ў адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т.4. Мн., 1997, С.451