Герта Мюлер

Герта Мюлер (ням.: Herta Müller; 17 жніўня 1953, Ніцкідорф, Банат, Румынія) — нямецкая пісьменніца, грамадскі дзеяч. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры 2009 года з фармулёўкай «з засяроджанасцю ў паэзіі і шчырасцю ў прозе апісвае жыццё абяздоленых».

Герта Мюлер
ням.: Herta Müller
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	17 жніўня 1953(1953-08-17)[1][2][…] (72 гады)
Месца нараджэння	Nițchidorf[d], Nițchidorf[d], жудзец Тыміш, Румынская Народная Рэспубліка[d]
Грамадзянства	Румынія[3]  Германія
Муж	Richard Wagner[d] і Harry Merkle[d]
Альма-матар	Заходні ўніверсітэт Тымішаара
Месца працы	Свабодны ўніверсітэт Берліна Nikolaus Lenau High School[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	пісьменніца, мовазнаўца, паэтэса, перакладчыца, раманіст, эсэістка
Гады творчасці	з 1976
Жанр	паэзія і эсэ
Мова твораў	нямецкая
Грамадская дзейнасць
Член у	Саюз пісьменнікаў Румыніі[d] Literaturkreis Adam Müller-Guttenbrunn[d] Нямецкая акадэмія мовы і паэзіі[d]
Прэміі	Adam Müller-Guttenbrunn-Förderpreis[d] (1981) Premiul UTC la secțiunea „lucrări în limbile naționalităților conlocuitoare"[d] (1982) Aspekte-Literaturpreis[d] (1984) Rauriser Literaturpreis[d] (1985) Marieluise-Fleißer-Preis[d] (1989) прэмія Гросвіты[d] (1990) Kranichsteiner Literaturpreis[d] (1991) Deutscher Kritikerpreis[d] (1992) прэмія Генрыха Клейста[d] (1994) Aristeion Prize[d] (1995) прэмія Франца Набля[d] (1997) Ida-Dehmel-Literaturpreis[d] (1998) International Dublin Literary Award[d] (1998) Franz-Kafka-Preis[d] (1999) медаль Карла Цукмаера[d] (2002) Joseph-Breitbach-Preis[d] (2003) Literaturpreis der Konrad-Adenauer-Stiftung[d] (2004) Berliner Literaturpreis[d] (2005) Würth-Preis für Europäische Literatur[d] (2006) Walter-Hasenclever-Literaturpreis[d] (2006) Ehrengabe der Heinrich-Heine-Gesellschaft[d] (2009) Hoffmann von Fallersleben Prize[d] (2010) прэмія Самуіла Багуміла Ліндэ[d] (2011) Stadtschreiber von Bergen[d] (1995, 1996) Ricarda-Huch-Preis[d] (1987) Best Translated Book Award[d] (2013) Hannelore Greve literature award[d] (2014) прэмія Генрыха Бёля[d] (2015) Friedrich Hölderlin Prize[d] (2015) Honorary Award of the Heinrich Heine Society[d] (2009)
Узнагароды	Förderpreis zum Literaturpreis der Stadt Bremen[d] (1985, 1985) Deutscher Sprachpreis[d] (1989, 1989) Cicero Orator Prize[d] (2001) Tübinger Poetik-Dozentur[d] (2001) прэмія Франца Верфеля ў галіне абароны правоў чалавека[d] (2009) прэмія «Манісманія»[d] (2011) Eugen Kogon Award[d] (22 сакавіка 2019) Brüder-Grimm-Poetikprofessur[d] (1998) honorary doctor of the University of Jena[d] (2017) honorary doctor of the University of Paderborn[d] (2012) Rome Prize of the German Academy Villa Massimo[d] (4 кастрычніка 1991 — 30 верасня 1992)
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы
Цытаты ў Вікіцытатніку

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Мюлер.

Біяграфія

Герта Мюлер нарадзілася ў сям'і нямецкамоўных румынскіх фермераў. Яе дзед быў заможным фермерам, але ж яго багатая спадчына была канфіскаваная камуністычным рэжымам. Яе бацька служыў у войску СС у гады Другой сусветнай вайны, потым, у камуністычнай Румыніі, працаваў вадзіцелем грузавіка.

Творчасць

Аўтар вершаў, прозы, эсэ. Выступае як мастак і фатограф. Яе галоўная тэма — досвед перажытай несвабоды і гвалту, індывідуальная і калектыўная памяць, выцясненне з памяці, амнезія, нежаданне памятаць. Дзеянне шматлікіх раманаў Мюлер адбываецца ў румынскай правінцыі эпохі Чаўшэску.

Зборнікі прозы і эсэ

• Niederungen (Нізіна) (Бухарэст, 1982)
• Drückender Tango (цяжкае танга) (Бухарэст, 1984)
• Barfüßiger Februar (Басаногі люты) (1987)
• Wie Wahrnehmung sich erfindet (1990)
• Der Teufel sitzt im Spiegel (Д'ябал знаходзіцца ў люстэрку) (1991)
• Eine warme Kartoffel ist ein warmes Bett (1992)
• Der Wächter nimmt seinen Kamm (1993)
• Angekommen wie nicht da (1994)
• Hunger und Seide (Голад і шоўк) (1995)
• In der Falle (1996)
• Der fremde Blick oder das Leben ist ein Furz in der Laterne (1999)
• Im Haarknoten wohnt eine Dame (2000)
• Heimat ist das, was gesprochen wird (2001)
• Der König verneigt sich und tötet (Кароль кланяецца і забівае) (2003)
• Este sau nu este Ion (2005)
• Die blassen Herren mit den Mokkatassen (2005)
• Atemschaukel (2009)
• Cristina und ihre Attrappe oder Was (nicht) in den Akten der Securitate steht (2009)
• Immer derselbe Schnee und immer derselbe Onkel (2011)
• Vater telefoniert mit den Fliegen (2012)

Дачыненні з Беларуссю

19 жніўня 2025 года падпісала зварот дваццаці двух нобелеўскіх лаўрэатаў да прэзідэнта ЗША Дональда Трампа з просьбай дамагчыся вызвалення каля 1300 беларускіх палітвязняў^[4].

Беларускія пераклады

• Мюлер, Герта. Голад і шоўк. Мужчыны і жанчыны ў будзённым жыцці // ARCHE. № 4 (103) — 2011. С. 384—397: іл.
• Мюлер, Герта. Зьвер сэрца. Урывак з раману(недаступная спасылка). // Дзеяслоў. № 43 — 2009.
• Мюлер, Г. Сёння я не хацела б з сабой сустракацца : [раман] / Герта Мюлер ; пер. з ням. Вольгі Гронскай. — Мінск : А. М. Янушкевіч, 2021. — 216 с. — (Cерыя «Noblesse Oblige»). ISBN 978-985-7210-72-5.

Зноскі

1. Person Profile // Internet Movie Database — 1990. Праверана 17 кастрычніка 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q37312'></a>
2. Herta Müller // Берлінская акадэмія мастацтваў — 1993. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q414110'></a>
3. LIBRIS — Каралеўская бібліятэка Швецыі, 2012. Праверана 24 жніўня 2018.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q953058'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1798125'></a>
4. Нобелеўскія лаўрэаты папрасілі Трампа дамагчыся вызвалення беларускіх палітвязняў  (бел.). Наша Ніва (20 жніўня 2025). Праверана 20 жніўня 2025.