Гражына (паэма)

«Гражы́на» (польск.: Grażyna. Powieść litewska) — класіцыстычная^[1][2][3] эпічная паэма Адама Міцкевіча, упершыню выдадзеная ў другім томе Паэзій (польск.: Poezyj) у 1823 годзе; часцяком твор азначаецца таксама як вершаваны раман^[3].

Гражына
польск.: Grażyna
Жанр	апавядальная паэзія[d] і эпас
Аўтар	Адам Міцкевіч
Мова арыгінала	польская
Дата першай публікацыі	1823
Апублікаваны ў	Q108843507?
Выдавецтва	Юзаф Завадскі
Месца публікацыі	Вільня
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Фабула «Гражыны», з пункту гледжання тэматыкі і гістарычных рэалій, роднасная Конраду Валенроду, выдадзенаму на пяць гадоў пазней. Твор грунтуецца на матыве, узятым з «Іліяды» Гамера: Ахілес — прататып раззлаванага Літавора, а Патрокл — Гражыны. Тэма твора — мужны ўчынак «жанчыны абаяльнасцю, героем духам»^[4], зроблены ў імя перавагі агульнага над індывідуальным^[1], і трагічная гісторыя шлюбу Гражыны і Літавора. Гражына таксама закранае праблему «памяці пра мінуўшчыны і традыцыі»^[1], якая набліжае раман да другой часткі «Дзядоў»^[1].

Стварэнне «Гражыны» непасрэдна звязанае з ростам папулярнасці эпасаў у стылі Таркваты Тасы^[5] ў першай палове XIX стагоддзя і з дбайным вывучэннем аўтарам звычаяў і традыцый язычніцкай Літвы (асабліва яго роднага Навагрудка)^[1], што робіць твор своеасаблівай «археалагічнай паэмай»^[1]. Больш за тое, форма твора стылізаваная на манер старапольскай мовы.

"Гражына" і зместам, і формай, якая нагадвае XVI стагоддзе, становіцца своеасаблівым працягам апавядання «Жывіля» (1819), напісанага раней Міцкевічам^[1].

На беларускую мову паэму цалкам пераклалі Сяргей Дзяргай^[6], Пятро Бітэль^[7], Марыя Мартысевіч^[8].