Джэйн Осцін

Джэйн Осцін (англ.: Jane Austen; 16 снежня 1775, Стывентан, Вялікабрытанія — 18 ліпеня 1817) — брытанская раманістка.

Джэйн Осцін
Jane Austen
Асабістыя звесткі
Імя пры нараджэнні	англ.: Jane Austen
Дата нараджэння	16 снежня 1775(1775-12-16)[1][2][…]
Месца нараджэння	Стывентан[d], Бэйзінгсток-энд Дзін[d], Хэмпшыр[d], Хэмпшыр, Вялікабрытанія[3][4][…]
Дата смерці	18 ліпеня 1817(1817-07-18)[5][6][…] (41 год)
Месца смерці	Уінчэстэр, Сіці-оф-Уінчэстэр[d], Хэмпшыр[d], Хэмпшыр, Вялікабрытанія[3][4]
Пахаванне	Уінчэстэрскі сабор[d][7]
Грамадзянства	Англія
Бацька	Джордж Осцін[d][8][9]
Маці	Касандра Осцін[d][9]
Альма-матар	Reading Abbey Girls' School[d] (1786)[10] Борнмуцкі ўніверсітэт
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	пісьменнік
Гады творчасці	з 1787
Кірунак	рэалізм
Жанр	гатычная літаратура[d] і romance[d]
Мова твораў	англійская
Подпіс
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы
Цытаты ў Вікіцытатніку

Біяграфічныя звесткі

Нарадзілася ў сям’і Джорджа і Касандры Осцінаў, якія належалі да класа джэнтры — нетытулаванага дробнапамеснага дваранства. Сям’я Осцінаў была вялікая: шасцёра сыноў і дзве дачкі. Сярод братоў самым блізкім Джэйн быў Генры (пэўны час ён працаваў банкірам, а калі банк збанкрутаваў, зрабіўся англіканскім святаром), які быў таксама літаратурным агентам сястры. Джордж быў псіхічна нездаровы і нават не гаварыў, Чарлз і Фрэнк служылі ў флоце і абодва зрабіліся адміраламі, Эдварда ўсынавілі багатыя родзічы Осцінаў Найты, ён атрымаў у спадчыну іх маёмасць і імя ў 1812 годзе.

У 1783 годзе Джэйн і яе сястра Касандра пачалі навучанне ў місіс Эн Каўлі ў Оксфардзе і праз год пераехалі з ёй у Саўтгемптан. Але праз некаторы час дзяўчаты захварэлі на тыф; Джэйн ледзь не памерла. Апроч таго, дырэктарка школы мела досыць дэспатычны характар. Дзяўчат перавялі ў школу ў Рэдынг, а ў снежні 1786 года бацька вярнуў дачок дадому, бо не змог плаціць за навучанне, і сам заняўся іх адукацыяй. Дзяўчаты чыталі шмат раманаў, захапляліся паэзіяй.

Прыкладна ў пачатку 1787 года Джэйн Осцін пачала пісаць вершы, апавяданні і п’есы, якімі забаўляла сваіх родных. Пазней яна сабрала 29 твораў, напісаных у 1787-93 гадах. Пасталеўшы, Джэйн Осцін засталася жыць у бацькоўскім доме, практыкавалася ў гульні на фартэпіяна, дапамагала маці і сястры кіраваць гаспадаркай, наведвала родных і сяброў, хадзіла ў царкву, займалася шытвом і чытала ўслых перад сном раманы (часам свае ўласныя) сваім хатнім.

Пасля смерці бацькі (1805) Джэйн, Касандра і іх маці засталіся ў цяжкім матэрыяльным становішчы, і браты дамовіліся кожны год выплачваць пэўную суму на падтрымку сям’і. Наступныя чатыры гады жанчынам даводзіцца часта пераязджаць, падоўгу жыць у родных, пакуль у 1806 годзе яны не пасяліліся ў Саўтгемптане разам з Фрэнкам і яго жонкай. А ў 1809 годзе Эдвард забяспечыў маці і сёстрам сталае жытло — вялікі дом у Чотэне. Падчас жыцця ў Чотэне Дж. Осцін выдала чатыры раманы, якія былі добра прынятыя чытачамі.

У пачатку 1816 года здароўе Дж. Осцін пагоршылася. З сярэдзіны красавіка 1817 яна ўжо не ўставала з ложка, у траўні брат Генры адвёз яе з Касандрай у Вінчэстэр на лекаванне, дзе Джэйн Осцін і памерла ва ўзросце 41 года.

Творчасць

У рэалістычных сацыяльна-бытавых раманах «Розум і пачуцці» (т. 1—3, 1811), «Пыха і перадузятасць» (т. 1—3, 1813), «Мэнсфілд-парк» (1814), «Эма» (т. 1—3, 1815), «Перакананне» і «Абацтва Нортэнгер» (абодва выд. 1817), «Лэдзі Сьюзен» (выд. 1871), «Каханне і сяброўства» (выд. 1922), «Уотсаны» (выд. 1958) і інш. у іранічнай манеры адлюстравала жыццё, норавы і псіхалогію англійскага правінцыяльнага грамадства, са спачуваннем — становішча небагатай жанчыны; з пункту погляду ідэалаў Асветніцтва розум лічыць адзіным арыенцірам у рэальным жыцці.^[11]

Раманы

У парадку публікацыі:

• «Розум і пачуцці» (англ.: Sense and Sensibility; 1811)
• «Пыха і перадузятасць» (англ.: Pride and Prejudice; 1813)
• «Мэнсфілд-парк» (англ.: Mansfield Park; 1814)
• «Эма» (англ.: Emma; 1815)
• «Перакананне» (англ.: Persuasion; 1817, пасмяротна)
• «Абацтва Нортэнгер» (англ.: Northanger Abbey; 1817, пасмяротна)

Зноскі

1. Бельский А. А. Остин // Jane Austen — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 5.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4239850'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a>
2. Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004. Праверана 28 лістапада 2020.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17565097'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5145336'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q34217'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595'></a>
3. Аустен, Джен // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1890. — Т. II. — С. 471.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q23892889'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4065721'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q19908137'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q20669108'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q602358'></a>
4. Остин Джейн // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
5. Бельский А. А. Остин // Краткая литературная энциклопедия — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 5.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4239850'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a>
6. BeWeB Праверана 13 лютага 2021.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q77541206'></a>
7. Jane Austen: A great English novelist - Winchester Cathedral
8. Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17565097'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5145336'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q34217'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595'></a>
9. Kindred Britain

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q75653886'></a>
10. Why did Jane Austen go to school in Reading? — Reading Museum. Праверана 21 студзеня 2019.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q6941004'></a>
11. Т. Камароўская (2000)