Дом-камуна (Гомель)

Дом-камуна — будынак у Гомелі, пабудаваны ў 1929—1931 гадах паводле праекта Станіслава Шабунеўскага, помнік архітэктуры канстрыктывізму. Месціцца па адрасе пр-т. Леніна, 51.

Славутасць
Дом-камуна
52°25′48″ пн. ш. 30°59′48″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Месцазнаходжанне	Гомель
Тып будынка	Дом-камуна
Архітэктурны стыль	Канструктывізм
Архітэктар	Станіслаў Данілавіч Шабунеўскі
Будаўніцтва	1929—1931 гады
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 312Г000049шыфр 312Г000049
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Дом-камуна.

Гісторыя

Пабудаваны ў 1929—1931 гадах паводле праекта архітэктара Станіслава Шабунеўскага як жылы дом для рабочых паравозавагонарамонтнага завода. Дамы такога тыпу ў 1928—1929 гадах з’явіліся ў многіх гарадах СССР. Гэта былі першыя спробы стварэння дамоў-комплексаў з рознымі памяшканнямі грамадска-бытавога абслугоўвання. Акрамя Гомеля, у БССР такі дом у 1930—1935 гадах быў пабудаваны ў Бабруйску.

У гады Другой сусветнай вайны будынак быў пашкоджаны. У пасляваенныя гады быў толькі разабраны парапет, які павінен быў імітаваць плоскі дах, у свой час запраектаваны, але не выкананы прах тэхнічную непадрыхтаванасць будаўніцтва.

Архітэктура

Вугал Дома-камуны, 2021 г.

Мае ў плане форму выцягнутай літары П і займае даўжыню квартала. Вонкавы выгляд будынка характэрны для архітэктуры таго перыяду. Асаблівая выразнасць аб’ёмна-прасторавай кампазіцыі дасягнута спалучэннямі вертыкальных сяміпавярховых аб’ёмаў, што фланкіруюць цэнтральны шасціпавярховы аб’ём з бакавымі крыламі.

Сістэма памяшканняў культурна-бытавога абслугоўвання запраектаваных будынкаў не ўлічвала многіх патрэб жыхароў дома. Не ўсё з запраектаванага было выканана, асобныя памяшканні выкарыстоўваліся па іншым прызначэнні. Пасля некалькіх перабудоў гомельскі дом-камуна быў рэканструяваны пад інтэрнат калідорнага тыпу, на першым паверсе прадугледжваліся памяшканні грамадскага прызначэння — вестыбюль, сталовая, дзіцячая дашкольная ўстанова, пакоі для гурткоў, бібліятэка. Пасля перабудовы 1990—2000-х гадоў на першым паверсе дома месцяцца гандлёвыя памяшканні, на верхніх — кватэры^[1].

Галерэя

• На старых здымках
• 
  1930-я гг.
• 
  1930-я гг.
• 
  1933 г.
• 
  1940 г.

У культуры

• Будынак стаў падзейным цэнтрам рамана Васіля Ткачова «Дом камуны» (2009)^[2].

Зноскі

1. Руслан Пролесковский. Некоторые жильцы элитного Дома Коммуны оказались безработными и малоимущими (руск.). tut.by (web.archive.org) (22 жніўня 2013). Архівавана з першакрыніцы 5 сакавіка 2016.
2. Снукер: [зборнік] / Васіль Ткачоў. - Мінск : Харвест, 2009. — 527 с.