Дробная маторыка

Дробная маторыка — сукупнасць скаардынаваных дзеянняў нервовай, цягліцавай і касцявой сістэм, часта ў спалучэнні са зрокавай сістэмай у выкананні дробных і дакладных рухаў кісцямі і пальцамі рук і ног. Ва ўжыванні да маторных навыкаў рукі і пальцаў часта выкарыстоўваецца тэрмін спрытнасць.

Вязанне — адзін з прыкладаў дзеянняў дробнай маторыкі

Да вобласці дробнай маторыкі ставіцца вялікая колькасць разнастайных рухаў: ад прымітыўных жэстаў, такіх як захоп аб'ектаў, да вельмі дробных рухаў, ад якіх, напрыклад, залежыць почырк чалавека.

Значэнне дробнай маторыкі

Навукоўцы даказалі, што з анатамічнага пункта гледжання, каля траціны ўсёй плошчы рухальнай праекцыі кары галаўнога мозгу займае праекцыя кісці рукі, размешчаная вельмі блізка ад маўленчай зоны^[1], таму развіццё гаворкі дзіцяці непарыўна злучана з развіццём дробнай маторыкі.

Сувязь пальцавай маторыкі і маўленчай функцыі была пацверджана даследнікамі Інстытута фізіялогіі дзяцей і падлеткаў. У ліку даследчыкаў можна назваць А. В. Антакову-Фаміну, М. І. Кальцову, Е. І. Ісеніну^[2].

У побыце чалавеку штохвілінна патрабуецца здзяйсняць якія-небудзь дзеянні дробнай маторыкі: засцёгванне гузікаў, маніпуляванне дробнымі прадметамі, пісьмо, маляванне і т. д., таму ад яе развіцця прама залежыць яго якасць жыцця.

Развіццё дробнай маторыкі

Гульні з крупамі карысныя для развіцця маторыкі

Дробная маторыка развіваецца натуральным шляхам пачынальна з дзіцячага ўзросту на базе агульнай маторыкі. Спачатку дзіця вучыцца хапаць прадмет, пасля з'яўляюцца навыкі перакладання з рукі ў руку, так званы «пінцэтны захоп» і г. д., да двух гадоў ён ужо здольны маляваць, правільна трымаць пэндзлік і лыжку. У дашкольным і раннім школьным узросце маторныя навыкі становяцца больш разнастайнымі і складанымі. Павялічваецца дзель дзеянняў, якія патрабуюць узгодненых дзеянняў абедзвюх рук.

Фарміраванне рухаў у кісці цесна звязана з паспяваннем рухальнага аналізатара, развіццём зрокавага і слыхавога аналізатара, а таксама каардынацыяй рухаў, прасторавай арыентоўкі^[3].

Можна паскорыць развіццё дробнай моторики рознымі спосабамі, напрыклад, такімі:

• Гульні з дробнымі прадметамі — паззлы, мазаіка, канструктары, пацеры і т. п.
• Пальчыкавыя гульні
• Масаж кісцяў і пальцаў і г. д.
• Лепка

Парушэнні дробнай маторыкі

Існуе тры асноўных тыпы парушэнняў дробнай маторыкі:

• Парушэнні падачы сігналу на выкананне дзеяння (напрыклад, пры арганічных паразах галаўнога мозгу, інсульце, траўмах галавы)
• Парушэнні перадачы сігналу (напрыклад, пры хваробе Паркінсона, у постінсультным стане)
• Парушэнні ў прыёме і выкананні сігналу (пры ДЦП, траўмах канечнасцяў, недастатковай ступені развіцця спрытнасці і г. д.)

Таксама парушэнні дробнай маторыкі могуць назірацца пры сіндроме дэфіцыту ўвагі і гіперактыўнасці^[4][5], пры парушеннях зроку^[6], дызартрыі^[7], аўтызме^[8], спінацэрэберальнай атаксіі і інш.

Зноскі

1. Што такое дробная маторыка і чаму так важна яе развіваць? (руск.)
2. Антакова-Фомина Л. В. «Стимуляция развития речи у детей раннего возраста путём тренировки движений пальцев рук» (Тезисы докладов 24-го Всесоюзного совещания по проблемам ВНД), М., 1974
3. Кольцова, М.М. Двигательная активность и развитие функций мозга ребенка / М.М. Кольцова. – М.: Педагогика, 1973. – 130 с.
4. Парушэнні рухальнай функцыі ў дзяцей са СДУГ
5. Спадарожныя СДУГ станы Архівавана 10 красавіка 2010. (руск.)
6. Асаблівасці лагапедычнай працы з дзецьмі з парушэннямі зроку Архівавана 20 жніўня 2011. (руск.)
7. Парушэнні гаворкі: дызартрыя (руск.)
8. Башына В. М., Сімашкова Н. В. Да асаблівасцяў карэкцыі маўленчых засмучэнняў у хворых з раннім дзіцячым аўтызмам (руск.)