Жоўтая ліхаманка
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Жоўтая ліхаманка, таксама вядомая пад назвамі жоўты джэк і амарылёз[3], — вострая вірусная хвароба.[4] У большасці выпадкаў сімптомы ўключаюць ліхаманку, дрыжыкі, страту апетыту, моташнасць, цяглічны боль, асабліва ў спіне, галаўны боль[4]. Сімптомы звычайна слабеюць на працягу пяці дзён.[4] У некаторых асоб праз некалькі дзён паляпшэння ліхаманка вяртаецца, адчуваецца боль у жываце, пачынаецца пашкоджанне печані, што выклікае жаўтуху[4]. Калі гэта адбываецца, таксама расце рызыка нырачнай недастатковасці[4].
Remove ads
Прычына і дыягностыка
Хвароба выклікаецца вірусам жоўтай ліхаманкі і распаўсюджваецца праз укусы жаночых асобін камароў.[4] Захворванне закранае толькі людзей, іншых прыматаў і камароў некалькіх відаў[4]. У гарадах распаўсюджваецца пераважна камарамі віду Aedes aegypti[4]. Вірус належыць да тыпу вірусаў РНК роду Flavivirus[5]. Хвароба цяжка распазнаецца, асабліва на ранніх стадыях[4]. Для пацвярджэння дыягностыкі неабходны аналіз крыві з дапамогай рэакцыі ланцужка палімеразы[6].
Remove ads
Папярэджанне, лячэнне і прагноз
Бяспечная і эфектыўная вакцына ад жоўтай ліхаманкі існуе, у некаторых краінах патрабуецца вакцынацыя падарожнікаў[4]. Іншыя меры для папярэджання распаўсюджвання хваробы ўключаюць зніжэнне колькасці камароў-носьбітаў[4]. У рэгіёнах, дзе часта сустракаецца жоўтая ліхаманка, але рэдка прымяняецца вакцынацыя, неабходная ранняя дыягностыка захворвання і імунізацыя вялікіх груп папуляцый для папярэджання выбухаў хваробы[4]. Пасля інфікавання праводзіцца сімптаматычнае лячэнне, адсутнічаюць эфектыўныя сродкі супраць віруса[4]. Сярод асоб з сур'ёзным захворваннем смяротнасць складае палову выпадкаў ва ўмовах адсутнасці лячэння[4].
Remove ads
Эпідэміялогія і гісторыя
Жоўтая ліхаманка штогод выклікае 200 000 выпадкаў інфікавання і 30 000 смерцяў[4], амаль 90 % адбываецца ў Афрыцы[6]. Прыблізна мільярд чалавек жыве ў рэгіёне, дзе распаўсюджана гэтая хвароба[4]. Яна часта сустракаецца ў трапічных рэгіёнах Паўднёвай Амерыкі і Афрыкі, але не ў Азіі[4][7]. З 1980-х гг. колькасць выпадкаў захворвання жоўтай ліхаманкай павялічваецца[4][8]. Мяркуецца, што гэта выклікана наступнымі прычынамі: наяўнасць імунітэту ў меншай колькасці людзей, рост гарадскога насельніцтва, актыўнае перамяшчэнне насельніцтва і змена клімату[4]. Хвароба паходзіць з Афрыкі, адкуль яна распаўсюдзілася на Паўднёвую Амерыку праз гандаль рабамі ў XVII стагоддзі[3]. З XVII ст. некалькі вялікіх выбухаў захворвання адбылося ў Амерыцы, Афрыцы і Еўропе[3]. У XVIII і XIX стст. жоўтая ліхаманка лічылася адной з найбольш небяспечных інфекцыйных хвароб[3]. Вірус жоўтай ліхаманкі быў першым адкрытым вірусам чалавека[5].
Зноскі
- Disease Ontology — 2016. Праверана 15 мая 2019.
- Monarch Disease Ontology release 2018-06-29 — 2018-06-29 — 2018. Праверана 28 ліпеня 2018.
- Oldstone, Michael (2009). Viruses, Plagues, and History: Past, Present and Future. Oxford University Press. pp. 102–4. ISBN 9780199758494.
- Yellow fever Fact sheet N°100 . World Health Organization (1 мая 2013). Праверана 23 February 2014.
- Lindenbach, B. D.; et al. (2007). "Flaviviridae: The Viruses and Their Replication". In Knipe, D. M. and P. M. Howley. (eds.) (рэд.). Fields Virology (5th ed.). Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins. p. 1101. ISBN 0-7817606-0-7.
{{cite book}}
:|editor=
мае агульную назву (даведка) - Tolle MA (April 2009). "Mosquito-borne diseases". Curr Probl Pediatr Adolesc Health Care. 39 (4): 97–140. doi:10.1016/j.cppeds.2009.01.001. PMID 19327647.
- CDC Yellow Fever . Праверана 12 снежня 2012.
- Barrett AD, Higgs S (2007). "Yellow fever: a disease that has yet to be conquered". Annu. Rev. Entomol. 52: 209–29. doi:10.1146/annurev.ento.52.110405.091454. PMID 16913829.
Remove ads
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads