Залатагорскія могілкі

Залатаго́рскія мо́гілкі — знішчаныя могілкі ў Залатагорскім прадмесці Мінска. Захаваліся асобныя магілы, што месцяцца на тэрыторыі касцёла Святога Роха.

могілкі
Залатагорскія могілкі
Магілы за касцёлам Святога Роха, 1918 г.
53°54′38,80″ пн. ш. 27°34′48,60″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Горад	Мінск
Дата заснавання	1790
Статус	ахоўная зона
Стан	знішчаныя
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Залатагорскія могілкі на малюнку Ч. Манюшкі, 1849. Бачныя касцёл і капліца Св. Роха (справа)

План могілак у 1861 годзе

Могілкі ўтвораныя ў 1790 годзе^[1]. У 1796 годзе на тэрыторыі могілак з’явілася драўляная капліца ў гонар Усіх Святых. У 1842 годзе пасля пажару капліца была адрамантаваная і пераробленая ў касцёл. У 1850 годзе было прызнана, што немэтазгодна падтрымліваць рамонтамі драўляны касцёл, лепш пабудаваць мураваны. Будаўніцтва мураванага касцёла было скончанае 1 лістапада 1864 года.

Могілкі мелі статус «сумесных»: тут у першую чаргу хавалі парафіян Траецкага касцёла, але таксама і ўніяцкіх цэркваў. З канца XVIII стагоддзя на ўсіх гарадскіх планах могілкі пазначаліся як «мінскія каталіцкія». У першай палове XIX ст. з’явілася назва Залатая Горка. Пасля 1839 года, у выніку ліквідацыі Уніі, могілкі сталі цалкам каталіцкімі^[2].

Тэрыторыя могілак у 2019 годзе

У 1840-х гадах тэрыторыя могілак значна пашыраецца. У той час у Менску ў 1848 і 1853 гадах здараліся цяжкія эпідэміі халеры. Людзей, што паміралі ад халеры, хавалі на гэтак званых «халерных могілках». Дзеля гэтага быў адведзены адмысловы пляц, які быў аддзелены ад асноўных пахаванняў агароджай і санітарнай зонай^[2].

Пасля закрыцця

У 1893 годзе могілкі закрытыя, падзахоўванне да блізкіх сваякоў дазвалялася ў выключных выпадках. У часе Першай сусветнай вайны тут хавалі ахвяр нямецкіх бамбаванняў Мінска. У 1915—1916 гадах тут хавалі вайскоўцаў родам з Мінска, якія паміралі ад ран у тылавых шпіталях. Тычылася гэта толькі афіцэрскага складу^[2].

На могілках пахаваныя святары, прадстаўнікі каталіцкага духавенства, манахі менскіх кляштараў. Тут пахаваны Дамінік Манюшка, дзядзька Станіслава Манюшкі, які памёр у эпідэмію халеры^[2].

Пасля 1920 года, за савецкім часам, могілкі цалкам закрытыя. У Другую сусветную вайну на могілках здзяйсняліся пахаванні. Пасля Другой сусветнай вайны паўзверх халернага сектара могілак былі пабудаваныя жылыя дамы (№ 7, 9 па вуліцы Чырваназоркавай, часткова шпіталь па Чырваназоркавай № 4^[3])^[2]. У 1973 годзе збудаваны Палац мастацтва, у выніку чаго была знішчаная частка пахаванняў, якія былі на гэтай тэрыторыі^[2].

Вяртанне надмагілляў і добраўпарадкаванне

У 2017 годзе валанцёрамі на прыкасцёльную тэрыторыю былі вернутыя 12 надмагільных пліт знішчаных могілак, дагэтуль яны былі скінутыя ў лесе на ўездзе ў вёску Прылукі^[4]. У 2017 годзе закрытая тэрыторыя могілак плошчай 2 га, якая дагэтуль належала Міністэрству сувязі, была перададзеная касцёлу Святога Роха для добраўпарадкавання. У 2018 годзе на перададзенай тэрыторыі была адкрытая частка дэндрапарку. У далейшым плануецца стварэнне алеі з мемарыялам, аптэкарскі парк, пляц ружоўніка, парк з біблійнымі раслінамі^[5].

Галерэя

• Залатагорскія могілкі на старых фотаздымках
• 
  Капліца на могілках, 1907 год
• 
  Капліца на могілках, каля 1917 года
• 
  Касцёл і Залатагорскія могілкі на аэрафотаздымку часоў Другой сусветнай вайны
• 
  Гаўляйтар Вільгельм Кубэ аддае распараджэнне на каталіцкіх Залатагорскіх могілках. На выяве таксама ад’ютант Кубэ. Травень 1943 года

• Могілкі ў наш час
• 
  Вернутае надмагілле, 2019 год
• 
  Вернутае надмагілле, 2019 год
• 
  2019 год

Зноскі

1. Районы, кварталы: история минской Золотой горки (руск.). realt.onliner.by (13 студзеня 2013). Архівавана з першакрыніцы 4 кастрычніка 2016. Праверана 4 кастрычніка 2016.
2. Чым інвэстараў вабяць нябожчыкі? Гісторыкі папярэджваюць пра небясьпеку для сталічных Залатагорскіх могілак (нявызн.). svaboda.org (21 верасня 2016). Архівавана з першакрыніцы 4 кастрычніка 2016. Праверана 4 кастрычніка 2016.
3. Могілкі на сучасным плане горада
4. Ілья Лапато. У Мінск вернуты помнікі з разбураных у пасляваенны час могілак на Залатой Горцы (нявызн.) (20 верасня 2017). Архівавана з першакрыніцы 29 верасня 2017. Праверана 29 верасня 2017.
5. «Вопрос не только времени, но и финансов». В Минске благоустраивают новый парк на Золотой Горке (руск.)(недаступная спасылка). tut.by (16 жніўня 2018). Архівавана з першакрыніцы 11 верасня 2018. Праверана 31 кастрычнікка 2018.