Казімір Контрым

польскі пісьменнік From Wikipedia, the free encyclopedia

Remove ads

Казімір Контрым (1772, Багданава Ашмянскі павет Вялікае Княства Літоўскае — 1836, Шыдлаў; псеўданімы: Ojciec; P. Piotr spod Krewy; Poklus), у расійскай традыцыі Казімір Восіпавіч Контрым (руск.: Казимир Осипович Контрым) — польскі пісьменнік, публіцыст і палітычны дзеяч, сузаснавальнік Таварыства шубраўцаў.

Хуткія факты Казімір Контрым, Асабістыя звесткі ...
Remove ads

Біяграфія

Нарадзіўся, імаверна, у 1772 годзе, па некаторых звестках у 1776, ужо па смерці бацькі Юзафа Контрыма, уладальніка невялікага фальварка. Пачаў вучыцца ў падвыдзелавай школе ў Вільні, станам на 1791 год быў у пятым класе. Падчас паўстання 1794 года ваяваў шэраговым артылерыстам у Кракаўскім ваяводстве.

З 22 чэрвеня 1799 года быў сакратаром Віленскага цэнзурнага камітэта, які займаўся кантролем выданняў, якія з-за мяжы ўвозілі ў Расійскую імперыю. Таксама атрымаў чын калежскага сакратара. Пасля рэформы Віленскага ўніверсітэта цэнзура была ўключана ў структуру ўніверсітэта. Неўзабаве, 27 чэрвеня 1803 года быў абраны бухгалтарам універсітэта.

У 1805 годзе прызначаны на пасаду памочніка бібліятэкара Віленскага ўніверсітэта. У 1809 годзе прызначаны ад’юнкт-бібліятэкарам універсітэта, з даручэннем скласці гісторыю Віленскага ўніверсітэта.

Рэдактар і аднаўляльнік Dziennika Wileńskiego. Супрацоўнік Powszechnej Gazety literackiej (1806), якую друкавалі ў Юзафа Завадскага. Аніматар[удакладніць: камент.] віленскай прэсы.

У 1816 годзе стаў сузаснавальнікам Wiadomości Brukowych, віленскага сатырычнага штотыднёвіка, які выходзіў да 1822 года. У 1817 годзе стаў сузаснавальнікам Таварыства шубраўцаў.

У 1822 годзе дацэнт і бібліятэкар Віленскага ўніверсітэта Казімір Контрым прапанаваў праект стварэння кафедры літоўскай мовы, абгрунтаваў яго ў шырокім мемарыяле куратару князю Адаму Ежы Чартарыйскаму, а як лектара раіў Леана Увойна (Леаніса Уваініса), філолага і аўтара твораў літоўскай мовай. Праект не рэалізавалі, але ўніверсітэт не выпускаў пытання літоўскай мовы з увагі, адпраўляў сваіх студэнтаў, напрыклад Каятана Незабытоўскага, у экспедыцыі за кошт універсітэта вывучаць літоўскую на мясцовасці.[1]

У 1824 годзе страціў пасаду ў Віленскім універсітэце. У 1825 годзе выйшаў у адстаўку, пераехаў у Варшаву. Кароткі час рэдагаваў у Варшаве Bibliotekę handlową і Wiadomości handlowe. Як чыноўнік Банка Польскага па даручэнні міністра фінансаў займаўся даследаваннем стану прамысловасці і гандлю, а таксама агульнага эканамічнага стану Палесся, у 1829 годзе здзейсніў паездку па рэгіёне, па выніках якой выдаў Opis podróży po Polesiu у некалькіх дзясятках асобнікаў, паўторна выданы ў 1839 годзе Эдвардам Рачынскім у Познані.

Падчас паўстання 1830—1831 гадоў быў членам паўстанцкіх улад у былым Вялікім Княстве Літоўскім.

Remove ads

Творчасць

Важнейшыя творы

1. Kodeks szubrawski. Przyjęty przez Towarzystwo 18 czerwca 1817, Rozmaitości (дадатак да Gazety Korespondenta Warszawskiego) 1818/1819, nr 37, 39, 41, 43-44, 47; Pamiętnik Lwowski 1818 wrzesień; Tygodnik Wileński 1819 i odb. Wilno 1819, (суаўтары М. Балінскі, К. Стравінскі); рускі пераклад (1818)
2. Prawidła ogólne dla powszechności księgarskiej w Królestwie Polskim (projekt), 1818, рукапіс у Biblioteka im. Zielińskich w Płocku; аўтарства вызначыў З. Скварчынскі (K. Kontrym. Towarzystwo Szubrawców. Dwa studia, Łódź 1961, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Wydział I nr 48)
3. Powody zaprowadzenia nauki języków orientalnych w Uniwersytecie Wileńskim, напісана каля 1820; рукапіс у Biblioteka Czartoryskich, sygn. 5458
4. Dykcjonarz, rękopis fragm. Biblioteka im. Zielińskich w Płocku, częściowo ogłoszony pt. Uwagi pana Piotra, Wiadomości Brukowe 1821—1822; фрагменты рукапісу апублікаваў З. Скварчынскі, як у пазіцыі 2 вышэй, s. 72
5. Uwagi na temat przekładu kodeksu Napoleona, рукапіс і аўтарства як у пазіцыі 2 вышэй.
6. Jak wiele przyłożyli się monarchowie rosyjscy do rozszerzenia nauk w kraju swoim, рукапіс і аўтарства як у пазіцыі 2 вышэй.
7. Podróż… urzędnika Banku Polskiego, odbyta w r. 1829 po Polesiu, (Warszawa) 1829, (wyd. litograficzne; w kilkudziesięciu egz.); wyd. następne Poznań 1839.[2][3]

Таксама публікаваў свае творы ў часопісах Biblioteka Handlowa (рэдактар у 1830), Dziennik Wileński (1815—1818; тут між іншым: Pociecha w nieszczęściu, fragmenty przekł. dzieła F. R. Weiss: Principes philosophiques, politiques et moraux, 1815, nr 1), Dzieje Dobroczynności Krajowej i Zagranicznej (1820—1822; тут між іншым: Historia zakonu braci miłosierdzia, czyli bonifratrów, z dodatkiem wiadomości o szczególnych fundacjach tego zakonu w Polszcze i Litwie, 1820, s. 565—572), Gazeta Literacka Wileńska (1806), Wiadomości Brukowe (сурэдактар у 1816—1822; тут між іншым у 1817 № 5: Pochlebstwo i prawdomówność), Wiadomości Handlowe (рэдактар у 1830).

Лісты і матэрыялы

1. Do Rządu Imperatorskiego Wileńskiego Uniwersytetu z 19 sierpnia 1805, wyd. T. Turkowski: Materiały do dziejów literatury i oświaty na Litwie i Rusi t. 1, Wilno 1935, s. 370—371, (współautor listu: T. Życki)
2. Do J. Lelewela z lat 1809—1830, rękopisy: Biblioteka Jagiellońska, sygn. 4435
3. Do K. Chromińskiego z roku 1810, rękopis: Biblioteka Narodowa, sygn. 2675/1
4. Do A. Dobrowolskiego z 24 stycznia 1822, rękopis: Biblioteka Czartoryskich, sygn. 5458
5. Bruliony listów i pism urzędowych J. Zawadzkiego z lat 1805—1823, pisanych ręką Kontryma; z rękopisów byłej Biblioteki Wróblewskich w Wilnie, sygn. 1403—1404 (Archiwum Zawadzkich) i Archiwum Głównego Akt Dawnych, wyd. T. Turkowski, jak wyżej poz. 1, t. 1-2, Wilno 1935—1937
6. Memoriał z roku 1809 w imieniu J. Węckiego i J. Zawadzkiego do Dyrekcji Edukacji Księstwa Warszawskiego w sprawie wydawania pięknych podręczników elementarnych, rękopis: Biblioteka im. Zielińskich w Płocku
7. Projekt Pamiętnika Warszawskiego, memoriał dla A. Chodkiewicza, rękopis: Biblioteka im. Zielińskich w Płocku
8. Pojaśnienie do Komisji Śledztwiennej z roku około 1824, fragmenty ogł. A. Wrzosek: Jędrzej Śniadecki t. 1, Kraków 1910.
Remove ads

Бібліяграфія

Крыніцы

Літаратура

Спасылкі

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads