Карнелій Янсеній

Янсе́ній (Карнеліс Янсен, лац.: Cornelius Otto Jansenius; 28 кастрычніка 1585 — 6 мая 1638) — галандскі біскуп, заснавальнік каталіцкага багаслоўскага вучэння, вядомага як янсенізм.

Карнелій Янсеній
лац.: Cornelius Otto Jansenius
Дата нараджэння	28 кастрычніка 1585(1585-10-28)[1][2][…]
Месца нараджэння	Акой[d], Гелдэрмалсен[d], правінцыя Гелдэрланд, Нідэрланды, Каралеўства Нідэрландаў
Дата смерці	6 мая 1638(1638-05-06)[3][1][…] (52 гады)
Месца смерці	Іпр, акруга Іпр[d], Заходняя Фландрыя, Бельгія
Месца пахавання	Кафедральны сабор святога Марціна[d]
Грамадзянства	Паўднёвыя Нідэрланды[4]
Род дзейнасці	багаслоў, выкладчык універсітэта, каталіцкі святар, каталіцкі біскуп
Навуковая сфера	філасофія
Месца працы	Лёвенскі ўніверсітэт[d]
Альма-матар	Стары Лёвенскі ўніверсітэт[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Янсен.

Біяграфія

Карнелій Янсеній вучыўся ў Сарбоне і ў Лувенскім універсітэце, дзе ў 1617 годзе ўзначаліў новы каталіцкі каледж.

Янсена асабліва займалі пытанні свабоды волі і ласкі божай. У 1630 годзе ён стаў прафесарам багаслоўя ў Лувене і вучыў тут у духу строгага аўгусцінізму. Ужо ў той час яму неаднаразова даводзілася спрачацца з езуітамі наконт розных дагматычных пытанняў. У 1636 годзе Янсен стаў біскупам іпрскім.

У Іпры ён скончыў выдадзенае ўжо пасля яго смерці ў 1640 годзе сачыненне: «Augustinus, sive doctrina S-ti Augustini de humanae naturae sanitatae, aegritudine, medicina etc.». У гэтай кнізе Янсен выстаўляў філасофію Арыстоцеля вінаватай у пелагіянскай ерасі і сцвярджаў, цалкам у духу Аўгусціна, што чалавечая прырода заганная, што свабоды волі не існуе, што выратаванне чалавека залежыць не ад спраў яго, а ад збавіцельнай сілы ласкі божай, што збавенна атрымаюць толькі тыя, каму яно наканавана.

Хоць Янсен лічыў сябе каталіком, у нечым, у тым ліку у дагмаце пра прадвызначэнне, ён сыходзіўся з Жанам Кальвінам. Да яго паслядоўнікаў належаў французскі навуковец і філосаф Блез Паскаль.

Пры жыцці Янсен апублікаваў некалькі драбнейшых багаслоўскіх сачыненняў, у якіх палемізаваў з езуітамі, а ў 1635 годзе выпусціў памфлет «Mars Gallicus», у якім асуджаў Рышэльё за падтрымку пратэстантаў у час Трыццацігадовай вайны.

Вучэнне Янсена, выкладзенае ў яго кнізе пра Аўгусціна, стала асновай янсенізму.

У 1653 годзе янсенізм быў асуджаны Папам Інакенціем X.

Зноскі

1. Escholier M. M. Cornelius Otto Jansen // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Cornelius Jansen // Brockhaus Enzyklopädie

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
3. Cornelius Jansenius — 2009.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1868372'></a>
4. LIBRIS — Каралеўская бібліятэка Швецыі, 2018. Праверана 24 жніўня 2018.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q953058'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1798125'></a>