Кашмір

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Кашмір (значэнні).

Кашмі́р (Кашміры: कॅशीर, کٔشِیر; Догры: कश्मीर; Ладакхі: ཀཤམིར; Балці: کشمیر; Гаджры: کشمیر; Пунчы/Чыбхалі: کشمیر; Шына: کشمیر; Уйгурская мова: كەشمىر ; Дэванагары: कश्मीर) — гістарычная вобласць у Азіі, размешчаная на стыку Гімалаяў і Тыбета.

Карта Кашміра. Зялёным пазначана тэрыторыя, занятая Пакістанам. Цёмна-карычневым — пад кантролем Індыі Джаму і Кашмір, белым — Аксай Чын, заняты Кітаем

Сёння Кашмір уключае рэгіёны:

• Джаму і Кашмір і Ладакх — знаходзяцца пад кіраваннем Індыі;
• Гілгіт-Балтыстан і Азад Кашмір — кіраваныя Пакістанам;
• Аксай-Чын — рэгіён кіраваны Кітаем.

Падзел Кашміра не замацаваны афіцыйнымі пагадненнямі пра межы. Гэта спрэчная тэрыторыя паміж краінамі, якія яе займаюць, першым чынам — Індыяй і Пакістанам.

Гісторыя

• Тэрыторыя Кашміра пачала засяляцца з эпохі палеаліту.
• 1-е тысячагоддзе да н.э. — тут з’явіліся арыі-дарды.
• III ст. да н.э. — Кашмір уваходзіць у дзяржаву Маур’яў
• У пачатку н.э. часткова ў Кушанскім царстве, затым знаходзіўся пад уладай Гуптаў.
• 500—540 гады — заваяваны эфталітамі.
• VII—XI ст. — Кашмір у залежнасці ад Тыбецкай дзяржавы, быў адным з цэнтраў будызму.
• XIII ст. — заваяваны манголамі.
• З 1339 года Кашмірам кіравала мусульманская дынастыя Сваці.
• З 1520-х гадоў знаходзіўся ў падпарадкаванні дзяржавы Вялікіх Маголаў, у 1580—90-х гадах канчаткова далучаны да яе.
• 1756 год — ўключаны Ахмад-шахам Дурані ў склад створанай ім дзяржавы.
• 1819 год — захоплены сікхамі.
• Падчас 1-й англа-сікхскай вайны 1845–46 гадоў Кашмір быў заваяваны англічанамі і ўключаны ў склад Брытанскай Індыі на правах васальнага княства.
• У 1846 годзе перададзены брытанскімі ўладамі ва ўпраўленне раджы княства Джаму (за кампенсацыю ў 7,5 млн. рупій), які атрымаў тытул махараджы княства Джаму і Кашмір.
• У 1946 годзе княства Джаму і Кашмір атрымала самакіраванне ў межах 1846 года^[1].

Зноскі

1. Большая российская энциклопедия 2004–2017 (руск.)