Конрад Прушынскі

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Прушынскі.

Конрад Прушынскі (польск.: Konrad Prószyński, псеўданімы «Kazimierz Promyk», «Pisarz Gazety Świątecznej», 19 лютага 1851, Мінск — 8 ліпеня 1908, Варшава) — польскі дзеяч асветы, празаік , выдавец.

Конрад Прушынскі
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	19 лютага 1851(1851-02-19)[1]
Месца нараджэння	Мінск, Мінскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	8 ліпеня 1908(1908-07-08)[1] (57 гадоў)
Месца смерці	Варшава, Царства Польскае, Расійская імперыя
Пахаванне	Старыя Павонзкі[2]
Грамадзянства	Польшча  Расійская імперыя
Бацька	Антон Прушынскі
Маці	Пелагея Вікторыя Кулакова[d]
Дзеці	Казімір Прушынскі і Тадэвуш Анастазы Прушынскі[d]
Месца працы	Gazeta Świąteczna[d]
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	пісьменнік, выдавец
Грамадская дзейнасць
Партыя	Нацыянальная ліга[d]
Член у	Таварыства народнай школы[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся ў збяднелай шляхецкай сям’і. Быў сынам Станіслава Антонія Прушынскага і Пелагеі, народжанай Кулак. Бацька трымаў у Мінску фатаграфічную майстэрню (заснавана ў 1839 г.). У маладосці разам з бацькамі, братамі і сёстрамі быў высланы ў Томск, Заходняя Сібір, з-за абвінавачванняў бацькі ў патрыятычнай дзейнасці, у тым ліку ў размяшчэнні нацыянальных сімвалаў Польшчы і Літвы на зробленых ім сямейных фотаздымках. У эміграцыі пазнаёміўся са Станіславам Віткевічам, пазнейшым гісторыкам мастацтва і літаратуразнаўцам, сынам Ігнацыя Віткевіча, высланага ў Томск за ўдзел у Студзеньскім паўстанні. Разам са Станіславам Віткевічам у 17-гадовым узросце яму ўдалося выехаць на радзіму і пасля некалькіх гадоў намаганняў у 1873 г. дамагчыся вызвалення са ссылкі сваіх бацькоў і братоў.

У 1875 заснаваў тайнае Таварыства народнай асветы  (польск.), якое мела на мэце пашырэнне асветы сярод народа. Аўтар лемантароў, напр. першага сучаснага лемантара (выдадзены ў 1875 г.) і «Obrazkowej nauki czytania i pisania», выдадзенай у 1879 г. (пераможца міжнароднай выстаўкі Лонданскага педагагічнага таварыства ў 1893 г.). Лемантар Прушынскага быў узяты за ўзор для першага беларускага лемантара^[3].

Прапагандаваў індывідуальнае навучанне метадам самаадукацыі, садзейнічаў папулярызацыі чытання на вёсцы. З 1881 г. выдаваў штотыднёвік для сялян «Gazeta Świąteczna». Прыхільнік арганічнай працы і нацыянальнай салідарнасці. У 1878 г. заснаваў у Варшаве Нацыянальную кнігарню, якая займалася распаўсюджваннем папулярнай і навукова-папулярнай літаратуры. Атрымаў званне ганаровага члена Таварыства народнай школы  (польск.) ^[4].

Быў членам Нацыянальнай лігі  (польск.) ^[5].

Пахаваны на Павонзкаўскіх могілках (участак Т-1-15/16).

Магіла пісьменніка Конрада Прушынскага

Ушанаванне памяці

У 1911 годзе планавалася ўсталяваць помнік Конраду Прушынскаму па праекце Чэслава Макоўскага ^[6].

Імем Казіміра Промыка названая адна з вуліц Старога Жалібожа ў Варшаве.

Сям’я

Двойчы жанаты: з Цэцыліяй, народжанай Пуцята (памерла ў 1884 г.), і з Вандай, народжанай Кожан. Ад першай жонкі меў чацвёра дзяцей, ад другой — сямёра.

Дзеці і ўнукі:

• Тадэвуш Анастазі  (польск.) (1873—1925), журналіст, рэдактар «Gazety Świątecznej» і дэпутат сейма;
• Казімір (1875—1945), вынаходнік і канструктар;
• Ядвіга (1877—1956), карыкатурыстка, жонка сенатара Міхала Рога  (польск.);
• Стэфан (1879—1955), юрыст, прафесар Універсітэта Мікалая Каперніка ў Торуні;
• Томаш (1887—1912), архітэктар;
• Пелагея Ванда (1889—1953), рэдактарка «Gazety Świątecznej», жонка агранома Пятра Галонскі;
• Конрад Марцыян (1891—1944), капітан гандлёвага марскога флоту і журналіст, апошні рэдактар «Gazety Świątecznej»;
• Яніна (1892—1956), мастачка і журналістка;
• Станіслава (1896—1966), журналістка;
• Баляслаў Антоні (1902—1920), студэнт, загінуў падчас Варшаўскай бітвы пад Восавам  (бел. (тар.));
• Марэк Юзэф (1906—2003), геолаг і географ ^[7]. Унук Конрада — Мечыслаў Прушынскі  (польск.), сын Марэка Прушынскага ^[8].