Кутас (упрыгажэнне)

Кутас^[1] (ад турэцк.: kutas, kutaz) — упрыгажэнне ў выглядзе пучка нітак, шнуркоў і так далей, звязаных з аднаго канца ці пасярэдзіне разам.

Кутасы на шторах

Ручны выраб кутаса

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Кутас.

Выбар

У вырабленых прамысловым спосабам кутасах можна вылучыць два элемента: галоўку і махры. Галоўка складаецца з кольцападобнага аснавання, якое абмотваецца або аплятаецца на спецыяльным станку прадзівам. Махры ткуцца на вузкіх жакардавых станках  (укр.), іх утковыя ніткі працягваюцца свабодна на пэўную адлегласць у адзін бок у выглядзе петляў, што затым ўтвараюць іх ніцыя канцы.

Робяць кутасы і ручным спосабам: звязваннем шматка нітак пасярэдзіне, з наступным абмотванне перахопу ў верхняй частцы і фарміраваннем галоўкі.

Выкарыстанне

Польскі шляхціч

Выкарыстоўваецца для аздаблення галаўных убораў  (укр.), сукенак, паясоў  (укр.), зброевых цемлякоў  (укр.), конскай збруі  (укр.), канцоў шнуроў (для сцягаў, штор і г.д.). Кутасы могуць вырабляць як з звычайнай пражы, так і з каніцелі.

Адам Міцкевіч у творы «Пан Тадэвуш» пісаў:

Яму Возны развязаў пас слуцкі, пас літы, Пры каторам свецяць густа кутасы як кіты; Арыгінальны тэкст (польск.)   Woźny pas mu odwiązał, pas słucki, pas lity, Przy którym świecą gęste kutasy jak kity...[2]

Зноскі

1. Лазука 2015, с. 119.
2. Адам Міцкевіч. «Пан Тадэвуш». Пераклад Аляксандра Ельскага