Кінатэатры Брэста

Кінатэатры ў Брэсце існуюць з 1909 года. На 2022 год у Брэсце працуюць 2 кінатэатры, абодва падкантрольныя дзяржаўнай структуры КУП «Брэстаблкінавідэапракат»^[1].

Кінатэатр «Беларусь»

Гісторыя

Колькасць
кінатэатраў
у розныя гады:

1911	3
1933	4
1986	7
2011	3
2021	2

Паводле выдання «Ад Бярэсця да Брэста: з стагоддзя ў стагоддзе» В. Мароза, В. Яжэлава, першы кінатэатр у Брэсце з'явіўся ў 1909 годзе^[2]. Па ўспамінах штабс-капітана Дагадзіна, які служыў у Брэсцкай крэпасці, у 1911 годзе ў Брэсце на Шасэйнай вуліцы (цяпер - праспект Машэрава) «дзейнічалі два кінематографа, ды ў крэпасці яшчэ адзін, то пры звычайнай змене карцін праз тры дні пры жаданні можна было глядзець кожны дзень новую карціну»^[3]. З высокай ступенню верагоднасці гэта былі «Ілюзіён», які размяшчаўся ў доме Кобрынца, і «Фантазія» - у доме Бірштэйна^[2].

У 1913 годзе ў доме А. Сарвера па зав. Паштоваму (цяпер – вул. Свярдлова) працаваў кінатэатр «Лотас».

Кінатэатр «Адрыя» (па некаторых дадзеных першапачаткова называўся «Кааліцыя») пачаў працаваць у 1919 годзе ў будынку былой жаночай гімназіі на вуліцы Дамброўскай (цяпер – вул. Савецкая). Падчас Другой сусветнай вайны ў кінатэатры паказвалі фільмы для нямецкіх афіцэраў^[3]. Таксама ў 1919 годзе працаваў кінатэатр на сучаснай Пушкінскай вуліцы, у якім паказвалі нямыя фільмы пад музычны акампанемент.

У 1925 годзе на базе кінатэатра чыгуначнікаў быў адкрыты школьны кінатэатр.

На 1933 год у Брэсце працавала 4 кінатэатры: «Адрыя», кінатэатр Сарвера (цяпер – вул. Свярдлова, 4), «Міраж» па вул. 3 Мая, 14 (сучасная вул. Пушкінская), «Світ» па вул. Уніі Любельскай, 21 (сучасная вул. Леніна).

З прыходам савецкай улады ўсе кінатэатры былі нацыяналізаваны і перайшлі ў распараджэнне абласнога кінатрэсту. У студзені 1940 года кінатэатры былі перайменаваны: кінатэатр Сарвера стала кінатэатрам імя Горкага, «Адрыя» - «1 Мая», а «Міраж» - у «КІМ»^[2].

Падчас Другой сусветнай вайны фільмы транслявалі ў Вялікай сінагозе (на гэтым месцы ў будучыні быў пабудаваны кінатэатр «Беларусь»)^[4]. Пасля вайны кінатэатр працаваў да канца 1960-х гадоў.

У 1946-м адкрыўся дзіцячы спецыялізаваны кінатэатр «Змена».

У 1958 годзе ў гарадскім парку культуры і адпачынку імя 1 Мая адкрыўся кінатэатр «Летні». У 1959 годзе на Пушкінскай вуліцы пабудаваны кінатэатр «Мір» па тыпавому праекту. У 1961 годзе ў парку імя 1 Мая адкрыўся дзіцячы кінатэатр «Зорка»^[5].

У 1977 годзе пасля рэканструкцыі будынка адкрыўся кінатэатр «Беларусь» (вул. Савецкая, 62).

На 1 студзеня 1986 года ў Брэсце працавала 7 кінатэатраў: «1 Мая», «Беларусь», «Мір», «Змена», «Зорка», «Летні», «Юнацтва».

У 1990-я гады кінавідэацэнтр «1 Мая» адзіны ў гарадской сетцы работаў на самаакупнасці^[3].

Узімку 2001 года завяршылася рэканструкцыя кінатэатра «Беларусь». У снежні 2010 года ў кінатэатры «Мір» была усталявана сістэма для паказу 3D-фільмаў.

У 2012 быў зачынены найстарэйшы кінатэатр Брэста «1 Мая»^[3]. 15 чэрвеня 2012 года пасля рэканструкцыі адкрылася 3D-кіназала Палаца культуры прафсаюзаў (вул. Маскоўская, 275)^[6]. На 2021 год кіназала не працуе.

18 мая 2013 года на тэрыторыі стаянкі гарадскога парку культуры і адпачынку адкрыўся першы ў Брэсце аўтакінатэатр «Рандэву». Ён быў разлічаны на 50 аўтамабіляў. Закрыты 1 мая 2017 года^[7]

Спіс кінатэатраў Брэста

У спісе прадстаўлены зачыненыя, існуючыя і будучыя кінатэатры Брэста. Яны размешчаныя ў алфавітным парадку.

Табліца:

• Назва — назва кінатэатра;
• Адкрыты — дата адкрыцця кінатэатра;
• Закрыты — дата закрыцця для неіснуючых кінатэатраў;
• Архітэктары — імя і прозвішча архітэктараў;
• Адрас — адрас, дзе знаходзіцца кінатэатр;
• Нататкі — дадатковыя тлумачэнні;
• Спасылкі — крыніцы;

Існуючыя

Колерам вылучаныя часова зачыненыя кінатэатры

Назва	Адкрыты	Архітэктары	Адрас	Выява	Нататкі	Спасылкі
Беларусь	1977	Расціслаў Шылай	вул. Савецкая, 62		3D-кінатэатр з трыма заламі на 1021 гледача.	[8][9]
Мір	1959		вул. Пушкінская, 7		1-зальны 3D-кінатэатр на 378 гледачоў.	[10][11]

Закрытыя

Назва	Адкрыты	Закрыты	Архітэктары	Адрас	Нататкі	Спасылкі
1 мая	1919	2012		вул. Савецкая, 31	Шырокаэкранны кінатэатр з залай на 240 гледачоў. Да студзеня 1940 – «Адрыя» на 260 гледачоў.	[5]
3D-кіназала ПК прафсаюзаў	2012	Н/Д		вул. Маскоўская, 275	3D-кіназала на 160 гледачоў.
Аўтакінатэатр «Рандэву»	2013	2017		Стаянка гарадскога парку культуры і адпачынку	Аўтакінатэатр на 50 аўтамабіляў з экранам 5 на 10 метраў. Гук трансляваўся на радыёчастаце 93,7 FM.
Зорка	1961	Н/Д		Парк імя 1 Мая	Шырокаэкранны дзіцячы кінатэатр з залай на 105 гледачоў.	[5]
Змена	1946	1990-я		вул. К. Маркса, 37	Кіназала на 130 гледачоў.	[5]
Ілюзіён	Н/Д	Н/Д		вул. Шасэйная
Кінатэатр Сарвера	Н/Д	Н/Д		вул. Свярдлова, 4	Зала на 495 гледачоў. Раней – «Лотас». З 1940 – кінатэатр імя Горкага.
Летні	1958	Н/Д		Парк імя 1 Мая	Шырокаэкранны кінатэатр з залай на 470 гледачоў.	[5]
Маяк	1964	Н/Д	М. Пак	вул. Сікорскага, 76	Кіназала на 392 гледача. Спецыялізаваўся на паказе кінафільмаў мінулых гадоў. Пазней – кінатэатр «Юнацтва».	[5][12]
Міраж	Н/Д	1944		вул. 3 Мая, 14	Зала на 181 гледача. З 1940 – «КІМ».
Світ	Н/Д	Н/Д		вул. Уніі Любельскай, 21	Кіназала на 398 гледачоў.
Фантазія	Н/Д	Н/Д		вул. Шосэйная
Школьны кінатэатр	1925	Н/Д			Адкрыты на базе кінатэатра чыгуначнікаў.

Зноскі

1. Кинотеатры Бреста: когда в городе началась эра кинематографа? (руск.). brestcity.com. Праверана 11 верасня 2021.
2. Кинотеатры довоенного Бреста (руск.). Реальный Брест. Праверана 11 верасня 2021.
3. Прерываем связь времен?.. Старейший кинотеатр Беларуси «1 Мая» закрыли в Бресте (руск.)(недаступная спасылка). Брестский курьер. Архівавана з першакрыніцы 11 верасня 2021. Праверана 11 верасня 2021.
4. Чем жил Брест за месяц до победы 1945-го (руск.). Реальный Брест. Праверана 11 верасня 2021.
5. Кинотеатры Бреста: когда в городе началась эра кинематографа (руск.). brestcity.com. Праверана 11 верасня 2021.
6. Кино в Бресте. 3D-кинозал ДК профсоюзов (руск.). tomin.by. Праверана 11 верасня 2021.
7. Кино в Бресте. Автокинотеатр «Рандеву» (руск.). tomin.by. Праверана 11 верасня 2021.
8. «Беларусь» (руск.). Праверана 11 верасня 2021.
9. Кино в Бресте. Кинотеатр «Беларусь» (руск.). tomin.by. Праверана 11 верасня 2021.
10. «Мир» (руск.). Праверана 11 верасня 2021.
11. Кино в Бресте. Кинотеатр «Мир» (руск.). tomin.by. Праверана 11 верасня 2021.
12. История кинотеатров Бреста (руск.)(недаступная спасылка). brestintourist.com. Архівавана з першакрыніцы 11 верасня 2021. Праверана 11 верасня 2021.