2012

Тысячагоддзе:	3 тысячагоддзе
Стагоддзі:	XX стагоддзе XXI стагоддзе XXII стагоддзе
Дзесяцігоддзі:	1990-я 2000-я 2010-я 2020-я 2030-я
Гады:	2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

2012 год паводле тэм:

З’явіліся  · Зніклі  · Нарадзіліся  · Памерлі

Культура і мастацтва

Навука і тэхналогія

Палітыка

2012 год у розных календарах
Грыгарыянскі каляндар	2012 MMXII
Юліянскі каляндар	2011—2012 (з 14 студзеня)
Юліянскі каляндар з візантыйскай эрай	7520—7521 (з 14 верасня)
Ад заснавання Рыма	2764—2765 (з 4 мая)
Яўрэйскі каляндар	5772—5773 ה'תשע"ב — ה'תשע"ג
Ісламскі каляндар	1433—1434 (з 15 лістапада)
Армянскі каляндар	4504—4505 (з 24 жніўня)
Армянскі царкоўны каляндар	1461 ԹՎ ՌՆԿԱ
Кітайскі каляндар	4708—4709 (з 23 студзеня) 辛卯 — 壬辰 белы трус — чорны дракон
Эфіопскі каляндар	2004 — 2005
Індуісцкія календары
- Вікрам самват	2068—2069
- Шака самват	1934—1935
- Калі-юга	5113—5114
Іранскі каляндар	1390—1391

Падзеі

Студзень

• 1 студзеня:
  • Данія стала старшынёй Еўрасаюза
  • Ірландыя стала старшынёй АБСЕ
  • На тэрыторыі Беларусі, Казахстана і Расіі створана Адзіная эканамічная прастора
  • Пачала дзейнічаць новая Канстытуцыя Венгрыі
• 13 студзеня:
  • Круізны лайнер Costa Concordia наскочыў на каменны рыф каля берагоў Італіі – 17 загінуўшых з 4252 пасажыраў і членаў экіпажа
  • Адкрыліся I Зімовыя юнацкія Алімпійскія гульні (Інсбрук, Аўстрыя)
• 14 студзеня: Прэзідэнцкія выбары ў Рэспубліцы Кітай. Перамогу атрымаў дзейнічаючы прэзідэнт Ма Інцзю
• 15 студзеня: Датэрміновыя парламенцкія выбары ў Казахстане. Перамогу атрымала прапрэзідэнцкая партыя «Нур Атан»
• 17 студзеня: Марцін Шульц абраны старшынёй Еўрапейскага парламента
• 18 студзеня: У знак пратэсту супраць законапраекта «Stop Online Piracy Act» (SOPA), які абмяркоўваецца ў Кангрэсе ЗША, раздзел Вікіпедыі на англійскай мове быў адключаны на 24 гадзіны
• 21 студзеня: Парламенцкія выбары ў Егіпце. Перамогу атрымала ісламісцкая Партыя свабоды і справядлівасці, палітычнае крыло Братоў-мусульман
• 22 студзеня: Рэферэндум у Харватыі, на якім большасць прагаласавала за далучэнне да Еўрасаюза
• 23 студзеня: Еўрапейскі саюз уводзіць эмбарга на іранскую нафту
• 24 студзеня: У Егіпце адменена надзвычайнае становішча, якое дзейнічала з 1981 года
• 25 студзеня: Сусветны эканамічны форум адкрыўся ў Давосе (Швейцарыя)
• 28 студзеня: Вікторыя Азаранка перамагла ў фінале Адкрытага чэмпіянату Аўстраліі па тэнісе
• 29 студзеня:
  • Чэмпіянат свету па хакеі з мячом пачаўся ў Алматы (Казахстан)
  • Завяршыўся чэмпіянат Еўропы па фігурным катанні (Шэфілд, Вялікабрытанія)

Люты

• 1 лютага: Здарылася трагедыя на стадыёне ў Порт-Саідзе, Егіпет. 79 чалавек загінула, больш за 1000 параненых, 47 арыштавана.
• 2 лютага: Паром MV Rabaul Queen затануў каля берагоў Папуа — Новай Гвінеі. Больш за 100 чалавек прапалі без весткі.
• 7 лютага: Прэзідэнт Мальдываў Махамед Нашыд падаў у адстаўку з-за паліцэйскіх хваляванняў.
• 10 лютага: У рамках XIX Мінскай кніжнай выстаўкі-кірмашу прайшоў міжнародны «круглы стол» на тэму «Энцыклапедыя — пашпарт краіны. Задачы развіцця агульнай інфармацыйнай прасторы».
• 12 лютага: Прэзідэнцкія выбары ў Туркменістане. Перамогу атрымаў дзейнічаючы прэзідэнт Гурбангулы Бердымухамедаў.
• 15 лютага: Пажар у турме горада Камаягуа, Гандурас. 359 чалавек загінула.
• 17 лютага: Федэральны прэзідэнт Германіі Крысціян Вульф падаў у адстаўку з-за скандалу з ільготным крэдытам і парушэннем свабоды прэсы.
• 17 — 26 лютага: Чэмпіянат свету па бабслею і скелетону (Лейк-Плэсід, ЗША).
• 18 — 19 лютага: Чэмпіянат свету па канькабежнаму спорту (Масква, Расія).
• 18 лютага: На рэферэндуме ў Латвіі большая частка ўдзельнікаў выказаліся супраць надання рускай мове статусу дзяржаўнай.
• 20 лютага: Паўднёвая Карэя пачала марскія вучэнні паблізу спрэчнай мяжы з Паўночнай Карэяй.
• 21 лютага: Датэрміновыя прэзідэнцкія выбары ў Емене. Перамогу атрымаў былы віцэ-прэзідэнт Абд Рабу Мансур аль-Хадзі.
• 22 лютага: Чыгуначная катастрофа ў Аргенціне. 49 чалавек загінула, каля 600 паранена.
• 26 лютага: Рэферэндум аб прыняцці новай Канстытуцыі ў Сірыі.
• 29 лютага: Грузія ўводзіць бязвізавы рэжым для расійскіх грамадзян.

Сакавік

• 3 сакавіка: Упершыню ўручана літаратурная прэмія імя Ежы Гедройца
• 4 сакавіка: Уладзімір Пуцін атрымаў перамогу на прэзідэнцкіх выбарах у Расіі
• 16 сакавіка: Нікалае Цімофці абраны прэзідэнтам Малдовы
• 20 сакавіка: Землетрасенне ў Мексіцы магнітудай 7,4
• 21 сакавіка:
  • Міністр адукацыі Беларусі Сяргей Маскевіч паведаміў пра намер перавесці выкладанне двух школьных прадметаў — гісторыі Беларусі і геаграфіі Беларусі — на беларускую мову
  • Выйшаў першы студыйны альбом беларускага гурта «Hair Peace Salon» «Gentleman».
  • Малійскія вайскоўцы захапілі прэзідэнцкі палац у Бамако, зрынутагы прэзідэнт Амаду Тумані Турэ, уладу ўзяў нацыянальный камітэт аднаўлення дэмакратыі і адраджэння дзяржавы на чале з Амаду Санога.

Красавік

• 6 красавіка: Туарэгскія сепаратысты абвясцілі аб стварэнні на падкантрольных ім паўночных тэрыторыях Малі незалежнай дзяржавы Азавад.
• 11 красавіка: Землетрасенне ў Інданезіі ля ўзбярэжжа Суматры магнітудай 8,6
• 14 красавіка:
  • Рада Бяспекі ААН прыняла рэзалюцыю аб размяшчэнні першай групы назіральнікаў у Сірыі, каб сачыць за выкананнем пагаднення аб спыненні агню ў гэтай краіне
  • Вызвалены з калоніі беларускі палітык Андрэй Саннікаў
• 20 красавіка: Авіякатастрофа ў Ісламабадзе

Май

Ларын пасля перамогі на конкурсе песні «Еўрабачанне 2012»

• 4 мая: У Мінску ўпершыню адбыліся міжнародныя майстар класы, пад кіраўніцтвам Сокэ Кубота Такаюкі.
• 7 мая: Уладзімір Пуцін у трэці раз заступіў на пасаду Прэзідэнта Расіі
• 19 мая: Пачалося пранясенне Алімпійскага агню па Вялікабрытаніі і Паўночнай Ірландыі ў пераддзвер’і Летніх Алімпійскіх гульняў у Лондане^[1].
• 20 мая: Землетрасенне на Поўначы Італіі магнітудай 6.0. 7 чалавек загінулі і больш 50 пацярпелі^[2].
• 22 мая: Касмічная кампанія SpaceX ажыццявіла старт ракеты-носьбіта Falcon-9 з караблём-капсулай Dragon да МКС. Гэта першы прыватны камерцыйны апарат, які ідзе на стыкоўку са станцыяй^[3].
• 25 мая: Распачаліся ўрачыстасці з нагоды 1150-годдзя Полацка. Аляксандр Лукашэнка раскрытыкаваў намер перавесці выкладанне асобных школьных прадметаў у Беларусі на беларускую мову.
• 26 мая: У фінале конкурса песні «Еўрабачанне 2012» (Баку) перамогу атрымала прадстаўніца Швецыі Ларын

Чэрвень

Праходжанне Венеры па дыску Сонца, 6 чэрвеня

• 5 чэрвеня: У Смалявіцкім раёне створаны Кітайска-Беларускі індустрыяльны парк
• 6 чэрвеня: Праходжанне Венеры па дыску Сонца
• 8 чэрвеня: Адкрыццё чэмпіянату Еўропы па футболу ў Польшчы і Украіне
• 13 чэрвеня: Ваенны трыбунал Туніса прыгаварыў былога прэзідэнта краіны Зіна эль-Абідзіна Бен Алі да пажыццёвага турэмнага зняволення за забойства дэманстрантаў у час падаўлення паўстання ў 2011 годзе
• 17 чэрвеня: На тэнісным турніры ў Лондане Максім Мірны атрымаў 45-ю перамогу ў кар’еры як прафесійны парны гулец
• 28 чэрвеня: Узбекістан афіцыйна заявіў аб намеры выйсці з АДКБ
• 30 чэрвеня: Адлік часу па ўсім свеце быў спынены на 1 секунду, каб кампенсаваць розніцу паміж паказчыкамі эталонных гадзіннікаў і астранамічным часам

Ліпень

Цырымонія адкрыцця Летніх Алімпійскіх гульняў 2012 у Лондане

• 1 ліпеня:
  • Фінальны матч чэмпіянату Еўропы па футболу, чэмпіёнам стала зборная Іспаніі
  • Адзінай крыніцай афіцыйнага апублікавання прававых актаў у Рэспубліцы Беларусь стаў Нацыянальны прававы інтэрнэт-партал
• 4 ліпеня: Зарэгістраваны ў Швецыі самалёт "Jodel D11" з тэрыторыі Літвы без дазволу пранік у паветраную прастору Беларусі. У раёне Івянца і Мінска з яго борта скідваліся плюшавыя мядзведзікі з прычэпленымі лозунгамі ў падтрымку свабоды
• 7 ліпеня: Упершыню за 40 гадоў у Лівіі прайшлі выбары ва ўстаноўчую Асамблею — Усеагульны Нацыянальны кангрэс
• 10 ліпеня: Руская Вікіпедыя закрылася на суткі ў знак пратэсту супраць унясення паправак у закон аб інфармацыі РФ
• 14 ліпеня: Шведская спявачка Ларын пасля свайго выступу на «Славянскім базары» ў Мінску сустрэлася з жонкай зняволенага Алеся Бяляцкага Наталляй Пінчук, праваабаронцамі і журналістамі
• 20 ліпеня: Пасля рэстаўрацыі адкрыўся Нясвіжскі палацава-паркавы комплекс
• 27 ліпеня: Адкрыццё Летніх Алімпійскіх гульняў 2012 у Лондане

Жнівень

• 3 жніўня: Беларускі бок абвясціў рашэнне пра непадаўжэнне акрэдытацыі шведскага пасла Стэфана Эрыксана
• 12 жніўня: Закрыццё Летніх Алімпійскіх гульняў 2012 у Лондане
• 22 жніўня: Расія ўступае ў Сусветную гандлёвую арганізацыю
• 31 жніўня: Прэм’ера палітычнага трылера рэжысёра Бена Афлека «Аперацыя „Арго“».

Верасень

Дэманстрацыя ў Барселоне з патрабаваннем незалежнасці Каталоніі, 11 верасня

• 11 верасня:
  • Каля 1,5 млн чалавек прынялі ўдзел у дэманстрацыі ў Барселоне з патрабаваннем незалежнасці Каталоніі ад Іспаніі^[4]
  • Пасол ЗША ў Лівіі Крыстафер Стывенс і яшчэ тры супрацоўнікі амерыканскага пасольства забітыя ў выніку ўзброенага нападу на консульства Злучаных Штатаў у горадзе Бенгазі
• 14 верасня: Папа Рымскі Бенедыкт XVI прыбыў з візітам у Ліван і заклікаў да міру ў Сірыі
• 19 верасня: ФК БАТЭ атрымаў першую перамогу ў групавым этапе Лігі чэмпіёнаў УЕФА (над французскім «Лілем» з лікам 3:1)
• 23 верасня: Пераможцам снукернага турніру Шанхай Мастэрс стаў Джон Хігінс з Шатландыі, які адолеў англічаніна Джада Трампа ў фінальным матчы.

Кастрычнік

• 1 кастрычніка: Парламенцкія выбары ў Грузіі
• 5 кастрычніка: Галоўны аэрапорт Прагі афіцыйна перайменавалі ў гонар былога прэзідэнта Чэхіі Вацлава Гавела
• 12 кастрычніка: Нобелеўскую прэмію міру атрымаў Еўрапейскі Саюз
• 28 кастрычніка: Парламенцкія выбары ва Украіне

Лістапад

• 6 лістапада: Выбары прэзідэнта ЗША. Перамогу атрымаў Барак Абама
• 17 лістапада: У Старых Дарогах усталявалі помнік Анатолю Беламу
• 19 лістапада: Еўрапейскі Саюз прызнаў Нацыянальную кааліцыю сірыйскіх рэвалюцыйных і апазіцыйных сіл законным прадстаўніком сірыйскага народа і паабяцаў ёй падтрымку^[5]

Снежань

• 21 снежня: Пачатак новага цыклу па календары мая.
• 22 снежня: «Белгазпрамбанк» стаў першым беларускім банкам, які прыцягнуў сродкі ў нацыянальнай валюце ад замежнага інвестара.

Памерлі

• 1 студзеня: Кіра Глігараў, першы прэзідэнт Македоніі
• 3 студзеня: Ёзаф Шкворацкі, чэшскі пісьменнік
• 9 студзеня: Малам Бакай Санья, прэзідэнт Гвінеі-Бісау
• 15 студзеня: Мануэль Фрага Ірыбарнэ, іспанскі палітык
• 16 студзеня: Уладзімір Жбанаў, беларускі скульптар
• 20 студзеня: Эта Джэймс, амерыканская спявачка
• 20 студзеня: Іржы Рашка, чэшскі спартсмен
• 24 студзеня: Тэадорас Ангелопулас, грэчаскі кінарэжысёр
• 29 студзеня: Оскар Луіджы Скальфара, прэзідэнт Італіі
• 1 лютага: Віслава Шымборска, польская паэтэса, лаўрэат Нобелеўскай прэміі
• 11 лютага: Уітні Х'юстан, амерыканская спявачка
• 17 сакавіка: Шэнуда III Александрыйскі, копцкі патрыярх
• 6 красавіка: Анатоль Сабалеўскі, беларускі тэатразнавец, пісьменнік і педагог (нар. 27.5.1932)
• 9 красавіка: Арына Вячорка, беларускі грамадскі дзеяч (нар. 14.4.1961)
• 4 мая: Міхаіл Гапеевіч Булахаў, беларускі мовазнавец
• 15 мая: Карлас Фуэнтэс, мексіканскі пісьменнік
• 4 чэрвеня Эдуард Хіль, эстрадны спявак, народны артыст РСФСР (нар. 4.9.1934)
• 6 чэрвеня: Рэй Брэдберы, амерыканскі пісьменнік-фантаст
• 10 чэрвеня: Жорж Мацьё, французскі мастак
• 12 чэрвеня: Элінор Острам, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па эканоміцы (2009)
• 12 чэрвеня: Іцхак Шамір, ізраільскі палітычны дзеяч (нар. 15.10.1915)
• 15 ліпеня: Вера Вярба, беларуская паэтэса (нар. 14.1.1942)
• 22 ліпеня: Багдан Ступка, украінскі акцёр (нар. 27.8.1941)
• 23 ліпеня: Салі Райд, астранаўт ЗША
• 24 ліпеня: Джон Эванс Ата Мілс, прэзідэнт Ганы
• 31 ліпеня: Гор Відал, амерыканскі пісьменнік (нар. 3.10.1925)
• 31 ліпеня: Янка Саламевіч, беларускі літаратуразнавец, фалькларыст, бібліёграф, перакладчык (нар. 29.10.1938)
• 15 жніўня: Гары Гарысан, амерыканскі пісьменнік-фантаст (нар. 12.3.1925)
• 24 жніўня: Алесь Петрашкевіч, беларускі гісторык, драматург і сцэнарыст (нар. 1.5.1930)
• 25 жніўня: Ніл Армстранг, амерыканскі астранаўт, першы зямлянін, які ступіў на Месяц (нар. 5.8.1930)
• 26 жніўня: Якаў Навуменка, беларускі спявак (нар. 28.3.1959)
• 23 верасня: Павел Грачоў, расійскі дзяржаўны і ваенны дзеяч (нар. 1.1.1948)
• 18 кастрычніка: Сільвія Крыстэль, нідэрландская мадэль, актрыса, пісьменніца (нар. 28.9.1952)
• 20 кастрычніка: Эдуард Донал Томас, амерыканскі ўрач-трансплантолаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне (1990) (нар. 15.3.1920)
• 26 лістапада: Джозеф Эдвард Мары, амерыканскі хірург-трансплантолаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне (1990) (нар. 1.4.1919)
• 5 снежня: Оскар Німеер, бразільскі архітэктар (нар. 15.12.1907)
• 30 снежня: Рыта Леві-Мантальчыні, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне (1986) (нар. 22.4.1909)

Зноскі

1. Алімпійскі агонь пранясуць па ўсёй Брытаніі за 70 дзён.
2. Землетрасенне ў Італіі: сем загінулых.
3. Першы прыватны касмічны карабель Dragon стартаваў да МКС Архівавана 25 мая 2012.
4. http://nashaniva.by/?c=ar&i=79918
5. http://nashaniva.by/?c=ar&i=83901