Кірэя

Кірэя^[1], (турэцк.: kerege (käräγä, kereke), ад ker- «расцягваць»), саст. ко́рзно^[2][3] — верхняе адзенне да пят, зробленае са скуры, сукна ці воўны, без рукавоў  (укр.), з футравым каўняром або з капюшонам. Кірэя нагадвае плашч  (руск.), але выраблялася пераважна з сукна, таму намакала. Яе насілі не так «на нагах», як апраналі, сядаючы на каня або на калёсы.

Петэр Данкерц дэ Рый  (англ.). Партрэт Уладзіслава Дамініка Заслаўскага-Астрожскага ў польскім касцюме

Кірэя ў гісторыі

Кірэя была прыкметай заможнасці, пэўнага сацыяльнага становішча. У казацкія часы яе насіла старшына, уключаючы і гетмана, накідваючы на жупан.

Кірэя  мешчаніна была з гранатавага або попельнага сукна. Кірэі — адзенне без стану, часам з рукавамі, былі кармазінавыя, падбітыя воўчым футрам  (ням.). Тое ж самае адзенне азначала і апонча той жа самай фарбы. Шляхта насіла апончы падшытыя адамашкам і блакітным атласам з капюшонам для накрывання галавы ад дажджу або сонца ў падарожжы.

Мяшчане малых гарадкоў насілі апончу таксама ў падарожжы і да строю. Кірэя або апонча была адзеннем мяшчан і шляхты. Шляхціцаў адрознівалі па шаблі, а мяшчане насілі паліцу. Кірэі дробнай шляхты і мяшчан не былі падшыты воўчым футрам  (ням.), а чырвонай або зялёнай байкай і зверху іх пакрывалі гранатавым або попельным сукном.

Дэлія  нічым не адрознівалася ад кірэі, толькі была ўцягнутая ў стане. Тады ж і змяніўся крой апончы, яе таксама пачалі збіраць у стане. У апончы без стану не заходзілі ў памяшканне, а ў апончы са станам падыходзіла заходзіць таксама і ў памяшканне.

Зноскі

1. Лазука, Барыс Андрэевіч. Слуцкія паясы і еўрапейскі тэкстыль XVIII стагоддзя. Малы лексікон / Б. А. Лазука; [фота: Б. А. Лазука, М. П. Мельнікаў]. ― Мінск : Беларусь, 2015. — 170, [2] с. : каляр. іл., партр. ; 30 см. Фактычная дата выхаду ў свет ― 2014. ― Бібліяграфія: с. 170―171.
2. Грушевський М. Ілюстрована історія України / М. Грушевський. — Київ-Відень: Дніпросоюз, 1921. — С. 38.
3. Одежа // Історія Підкарпатської Руси / написав: проф. Василь Пачовській. — Ужгород: Книгопечатня Акціонер. Т-ва «Уніо», 1920. — С. 17.