Лужасна (археалагічныя помнікі)

Лу́жасна — археалагічныя помнікі за 0,5 км ад вёскі Лужасна (Віцебскі раён, Віцебская вобласць, Беларусь), на паўднёвы ўсход ад скрыжавання дарог Р115 — Н2300.

Гарадзішча
Лужасна
55°15′01″ пн. ш. 30°07′08″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Вёска	Лужасна Віцебскі раён
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 213В000290шыфр 213В000290

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Лужасна (значэнні).

Гарадзішча

Аб’ект Дзяржаўнага спіса гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь, шыфр 213В000290

Гарадзішча знаходзіцца на краі выспы абкружанай з усіх бакоў балотам (уваход ёсць толькі з паўночнага боку, праз селішча). Мае авальную пляцоўку памерам 50х45 м, вышынёй 15—20 м, добра ўмацавана 2 падковападобнымі валамі вышынёй 4—6 м: адзін — на краі пляцоўкі, другі — на схіле гарадзішча. Вядома з 1873 года. У 1972 і 1974 гадах Г. В. Штыхаў даследаваў 100 м². Знойдзены кавалкі ляпнога посуду, 2 жалезныя сярпы, 3 нажы, бронзавая трапецападобная падвеска з арнаментам, чатырохвугольная бляшка, касцяная праколка, косці свойскіх жывёл. У VI—VIII стагоддзях выкарыстоўвалася як сховішча. Гарадзішча датуецца раннім жалезным векам і 3-й чвэрцю I тыс. н. э. Адносіцца да днепра-дзвінскай і тыпу верхняга пласта банцараўскай культур.

• 
  гарадзішча Лужасна з поўдня
• 
  гарадзішча Лужасна з поўначы
• 
  план гарадзішча

Селішча

Аб’ект Дзяржаўнага спіса гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь, шыфр 213В000291

Селішча прымыкае да гарадзішча з паўночнага боку і адносіцца да 3-й чвэрці I тыс. н. э.. Памер 150х35 м. У 1972 і 1974 гадах Г. В. Штыхаў даследаваў 196 м². У культурным пласце каля 1 м выяўлен рэшткі жытла (4х5 м), крыху паглыбленага ў грунт, з печчу-каменкай (1х2 м, вышынёй 0,6 м), каля якой знаходзілася шмат ляпной керамікі. Былі выяўлены:

• гліняны тыгель;
• 2 гліняныя прасліцы;
• бронзавы пінцэт з шырокімі канцамі (малюнак 20:4 у працы Штыхава «Крывічы)». Падобныя вырабы з жалеза і бронзы вядомы сярод старажытнасцей тушамлінскай культуры (Дзямідаўка (Смаленская вобласць), Нікадзімава (Горацкі раён). Бронзавы пінцэт паходзіць з доўгага кургана ў Ліндоры, бліжэйшая аналогія вядома ў эсцкага могільніка Ябара і датуецца V—VI стст.^[1] Да сярэдзіны І тысячагоддзя н.э. адносяцца і іншыя прыбалтыйскія пінцэты, аналагічныя ліндорскім^[2]. В. В. Сядоў лічыў, што гэтыя артэфакты з’яўляюцца на тэрыторыі лясной зоны Рускай раўніны ў перыяд Вялікага перасялення народаў з правінцыяльна-рымскіх рэгіёнаў^[3];
• жалезная шылападобная прылада з плоскай лапаткай.