Макс Шэлер

Макс Шэлер (ням.: Max Scheler; 22 жніўня 1874, Мюнхен — 19 мая 1928, Франкфурт-на-Майне) — нямецкі філосаф і сацыёлаг, адзін з заснавальнікаў філасофскай антрапалогіі.

Макс Шэлер
ням.: Max Scheler
Дата нараджэння	22 жніўня 1874(1874-08-22)[1][2][…]
Месца нараджэння	Мюнхен, Верхняя Баварыя, Каралеўства Баварыя, Германскі рэйх[3]
Дата смерці	19 мая 1928(1928-05-19)[3][1][…] (53 гады)
Месца смерці	Франкфурт-на-Майне, Адміністрацыйная акруга Вісбадэн[d], правінцыя Гесэн-Насау[d], Вольная дзяржава Прусія, Германскі рэйх[3]
Месца пахавання	Südfriedhof[d]
Грамадзянства	Германія
Жонка	Märit Scheler[d]
Дзеці	Max Scheler[d]
Род дзейнасці	філосаф, антраполаг, выкладчык універсітэта, сацыёлаг, аксіялогія
Навуковая сфера	фенаменалогія
Месца працы	Мюнхенскі ўніверсітэт Людвіга-Максіміліяна Гётынгенскі ўніверсітэт Енскі ўніверсітэт імя Фрыдрыха Шылера Кёльнскі ўніверсітэт
Альма-матар	Мюнхенскі ўніверсітэт Людвіга-Максіміліяна Енскі ўніверсітэт імя Фрыдрыха Шылера HU Berlin
Школа/традыцыя	фенаменалогія
Вядомыя вучні	Carlos Astrada[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Макс Шэлер вывучаў медыцыну, філасофію і псіхалогію ў Мюнхене і Берліне. Акрамя гэтага ў Берліне Шэлер займаўся сацыялогіяй, а ў Ене вывучаў неакантыянства ў галіне этыкі і тэорыі пазнання. Абараніў дысертацыю ў Рудольфа Эйкена ў 1897 годзе.

Пазней, да 1905 года, займаўся выкладчыцкай дзейнасцю ў Енскім універсітэце. У 1919—28 гадах — прафесар Кёльнскага ўніверсітэта, з 1928 года — прафесар Франкфурцкага ўніверсітэта.

Не паспеў скончыць працу над зводнай працай «Сутнасць чалавека, новы досвед філасофскай антрапалогіі» («Філасофская антрапалогія»), сціснутым выкладаннем якой паслужыў даклад «„Становішча чалавека ў космасе“» (1927).

Светапогляд

Зведаў уплыў філасофіі жыцця і фенаменалогіі Э. Гусерля. 3 1910-х г. звярнуўся да каталіцкай рэлігійнай філасофіі («Пра вечнае ў чалавеку», 1921, і інш.), у далейшым эвалюцыяніраваў да персаналістычнай метафізікі пантэістычнага тыпу.

У ранні перыяд яго філасофія грунтавалася на фенаменалагічнай праблематыцы, найперш, на пытаннях фенаменалагічнай этыкі. Маральныя каштоўнасці, на яго думку, успрымаюцца як аб'ектыўныя, незалежныя ад чалавека і чалавецтва з'явы або своеасаблівыя «прадметныя светы» з уласцівасцямі аб'ектаў навакольнай рэчаіснасці. Вылучаў 4 групы каштоўнасцей: геданічныя, вітальныя, духоўныя і рэлігійныя, якія ў яго класіфікацыі займаюць цэнтральнае месца. Асноўны кірунак філасофскіх даследаванняў М. Шэлера — пошук антрапабіялагічных падстаў чалавечай жыццядзейнасці, культуры, маралі, права, грамадскіх інстытутаў. Апошні перыяд яго філасофскай творчасці звязаны з канцэнтрацыяй увагі на сацыялагічных ведах. Ён лічыў, што зыходны пункт у разуменні сутнасці грамадства — сфера міжіндывідуальных адносін, у прыватнасці, акты ўзаемапрызнання, суперажывання і агульнасці мовы, што вынікаюць з прыродных узаемных сімпатый людзей.

Асноўныя творы

• «Die transzendentale und die psychologische Methode» («Трансцэндэнтальны і псіхалагічны метад»), 1900
• «Der Genius des Krieges und der deutsche Krieg», 1915
• «Krieg und Aufbau», 1916
• «Von Ewigen im Menschen», 1921
• «Wesen und Formen der Sympathie», 1923
• «Schriften zur Soziologie und Weltanschauungslehre», 1923—1924
• «Die Formen des Wissens und die Bildung», 1925
• «Die Wissensformen und die Gesellschaft» («Формы ведаў і грамадства»), 1926
• «Die Stellung des Menschen im Kosmos» («Становішча чалавека ў космасе»), 1927
• «Zur Ethik und Erkenntnislehre», 1933

Зноскі

1. Frings M. S. Max Scheler // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Max Scheler // Babelio — 2007. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2877812'></a>
3. Шелер Макс // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>