Манамахі

Манамахі (грэч. Μονομάχος — «адзінаборац») — знатны візантыйскі род, з якога паходзілі імператар Канстанцін IX (адзіны імператар гэтай дынастыі на троне), а таксама яго невядомая па імі сваячка — маці кіеўскага князя Уладзіміра Манамаха. Прозвішча перакладаецца з грэчаскай мовы як «адзінаборац»; гэтым тлумачыцца выкарыстанне на фамільных пячатках выявы Георгія Пераможца.

Манамахі валодалі нерухомасцю ў Канстанцінопалі і займалі ў горадзе судзейскія пасады (пратаспафарыі, суддзі іпадрома). Суддзёй быў бацька будучага імператара, Феадосій. Раней XI стагоддзя звесткі пра Манамахаў трапляюцца ў крыніцах вельмі рэдка і ўрыўкамі:

• У часы кіравання імператрыцы Ірыны нейкі патрыкій Нікіта называў сябе Манамахам.
• У адным са сваіх лістоў (каля 921 г.) патрыярх Мікалай Містык згадвае Манамаха — кіраўніка манастырскай маёмасцю.
• У жыціі Іаанікія Вялікага згадаюць нікамедыйскі епіскап іканаборскіх поглядаў — «Манамах [адзінаборац], або, дакладней, Феамах [багаборца]».
• Леў Магістр адрасаваў адзін з лістоў патрыкію Нікіту Ман[амаху] (апошнія літары неразборлівыя).

Пры Камнінах род Манамахаў сышоў у цень, аднак у XIII стагоддзі абзавёўся землямі ў Анатоліі і даў яшчэ некалькі значных для візантыйскай гісторыі фігур:

• Георгій Манамах, дукс Дырахія пры Нікіфары III, пасля прыходу да ўлады Камнінаў адстаўлены ад службы і бег у Сербію, пасля быў прабачаны і вярнуўся.
• Іаан Манамах, пазбавіўся стану пры турэцкай аблозе Філадэльфіі (1304), перабраўся ў Салонікі, дзе зблізіўся з Нікіфарам Хумнам і кіраваў пытаннямі абароны, у 1324 г. суправаджаў у Філадэльфію генерала Аляксея Філантрапена.
• Браты Георгій і Міхаіл Манамахі — генералы часоў Палеалогаў, апошні — эпарх і канастаўл, памёр не пазней 1345 года.

Апошнім з Манамахаў пад 1421 г. згадаюць Георгій Манамах, які кіраваў будаўнічымі справамі ў Салоніках.

Крыніца

• The Oxford Dictionary of Byzantium (пад рэд. А. П. Каждана). Oxford University Press, 1991. Стар. 1398.