Мацеюс Валанчус

Маце́юс Вала́нчус або Мацей Казімір Валанчэўскі (літ.: Motiejus Valančius, польск.: Maciej Wołonczewski; 28 лютага 1801(1801-02-28)^[1], Насрэнай^[d], Крэтынгскі раён — 29 мая 1875(1875-05-29)^[1], Коўна^[2]) — літоўскі пісьменнік, асветнік, гісторык, каталіцкі цельшаўскі (жамойцкі) біскуп (1849—1875). Арганізатар руху кніганошаў.

Мацеюс Валанчус
біскуп жамойцкі з 28 верасня 1849
Дыяцэзія	Жамойская дыяцэзія
Папярэднік	Szymon Michał Giedroyć[d]
Пераемнік	Aleksander Kazimierz Bereśniewicz[d]
Адукацыя	Віленская каталіцкая духоўная семінарыя
Дзейнасць	гісторык, выкладчык універсітэта, каталіцкі святар, каталіцкі дыякан, каталіцкі тэолаг, пісьменнік, этнограф, каталіцкі біскуп
Нараджэнне	28 лютага 1801(1801-02-28)[1] Насрэнай[d], Кулупенайскае староства[d], Крэтынгскі раён, Літва
Смерць	29 мая 1875(1875-05-29)[1] (74 гады) Коўна, Ковенскі павет, Ковенская губерня, Расійская імперыя[2]
Пахаванне	Касцёл Святых Пятра і Паўла
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Скончыў Віленскую галоўную духоўную семінарыю (1828). З 1840 года прафесар Віленскай і Пецярбургскай духоўных акадэмій, з 1845 — рэктар Варнейскай духоўнай семінарыі, з 1849 — жамойцкі біскуп. Для ўмацавання каталіцтва ў літоўскай вёсцы праводзіў асветніцкую працу на літоўскай мове, арганізоўваў парафіяльныя школы, стварыў шырокую сетку таварыстваў цвярозасці. Быў лаяльны да расійскай царскай улады, але выступаў супраць прымусовага насаджэння ў Жамойці праваслаўя, русіфікацыі насельніцтва і забароны літоўскага друку. 18 жніўня 1863 годзе выдаў адозвы з заклікам заставацца вернымі царскаму ўраду. У 1864 годзе перанёс сталіцу дыяцэзіі з Варняў у Коўна.

Аўтар гістарычнага даследавання «Жамойцкае біскупства» («Żemajtiu Wiskupste», Вільня, 1848, 2 ч.), дыдактычных апавяданняў і аповесцей. Складальнік зборніку «Жамойцкія прыказкі» (1867).

Помнік у Варняй

Творы

• Raštai. T. 1—2. Vilnius, 1972;
• Biskupstwo żmujdzkie. Kraków, 1898 (польскі пераклад)