Мозг

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Мозг, значэнні.

Мозг — цэнтральны аддзел нервовай сістэмы пазваночных жывёл, утвораны нервовымі і гліяльнымі клеткамі і іх адросткамі. У пазваночных жывёл (у тым ліку і ў чалавека) адрозніваюць галаўны мозг, размешчаны ў поласці чэрапа, і спінны, які знаходзіцца ў пазваночным канале.

Аддзелы мозгу

1. Мозг 2. ЦНС 3. Спінны мозг

Мозг сысуноў складаецца з наступных аддзелы:

• Спінны мозг
  • Рэтыкулярная фармацыя
• Галаўны мозг
  • Прадаўгаваты мозг
  • Задні мозг
    • Мазжачок
    • Вароліеў мост
    • Перашыек ромбападобнага мозгу
  • Сярэдні мозг
  • Прамежкавы мозг
    • Таламус
    • Шышкападобнае цела
    • Гіпофіз
    • Лімбічная сістэма
      • Міндалепадобнае цела — фарміраванне эмоцый
      • Гіпаталамус — фізіялагічныя функцыі
  • Канцавы мозг
    • Кара вялікіх паўшар’яў (левага і правага)
      • Старажытная кара — рэгуляцыя найпрасцейшых функцый, напрыклад адкрыццё вачэй і г.д.
      • Старая кара — рэгуляцыя вегетатыўных функцый, пры інстыктыўных паводзінах, узнікненне эмоцый
      • Новая кара — вышэйшыя нервовыя функцыі
    • Базальныя гангліі — рэгуляцыя рухальных і вегетатыўных функцый
    • Нюхальны мозг
      • Гіпакамп — фарміраванне эмоцый, кансалідацыя памяці

Розум і мозг

У філасофіі свядомасці адрозніваюцца паняцці розум і мозг,^[1] і адзначаюцца супярэчнасці адносна іх дакладных адносін, якія прыводзяць да праблемы «розум—цела».^[2]

Мозг вызначаецца як фізічная і біялагічная матэрыя, якая змяшчаецца ў межах чэрапа і адказная за асноўныя электрахімічныя нейронавыя працэсы. З пункту гледжання сучаснай навукі, мозг уяўляе сабою найскладаную нейронавую сетку, якая вырабляе і апрацоўвае велізарную колькасць лагічна звязаных электрахімічных імпульсаў, і ўнутраны свет чалавека, у тым ліку яго розум, з’яўляецца прадуктам гэтай працы.

У сучаснай навуковай супольнасці пункт гледжання пра тое, што розум ёсць прадукт працы мозга, з’яўляецца пануючай.^[3] Гэтак жа лічаць прыхільнікі штучнага інтэлекту,^[4] выказваюцца таксама думай, што розум камп’ютарападобны, алгарытмічны. Пункты гледжання — параджальнасці розуму мозгам і камп’ютарападобнасцю розуму — не абавязкова адбывацца адначасова адзін з аднам^[5].

Існуюць розныя меркаванні наконт узаемапранікнення мозга і такіх паняццяў, як свядомасць, розум, развага, дух, душа, памяць, некаторыя нават мяркуюць, што розум існуе ў пэўным сэнсе незалежна ад мозга ці мае дачыненне да парафенаменаў^(англ.). Існуюць гіпотэзы, якія апісваюць мозг як прымальнік^[6].

Памер мозга ў сысуноў

Маса мозга (кг) як функцыя масы цела (М_т, кг) для розных груп сысуноў ^[7]

Групы жывёл	Маса мозгу
Сысуны	0,01 Мт0,70
Малпы	0,02—0,03 Мт0,66
Чалавекападобныя малпы	0,03—0,04 Мт0,66
Чалавек	0,08—0,09 Мт0,66

Мозг у культуры

З-за ключавога значэння мозга ў арганізме тэма мозга папулярная. У старажытнасці з'яданне мозга пераможанага чалавека або жывёлы нароўні з іншымі часткамі цела сімвалізавала атрыманне сіл праціўніка. У сярэднявечча мозг разумеўся як цэнтр жыцця, нароўні з сэрцам. У наш час тэма мозга шырока распаўсюджана ў відэагульнях і фільмах, у прыватнасці, фільмах пра зомбі.

Гл. таксама

• Галаўны мозг
• Кровазабеспячэнне галаўнога мозгу
• Гемата-энцэфалічны бар’ер
• Эндакрынная сістэма
• Гіпаталама-гіпафізарная сістэма
• Лімбічная сістэма
• Каэфіцыент энцэфалізацыі
• Міжпаўшарная асіметрыя
• Цэнтр задавальнення
• Свядомасць
• Памяць
• Вышэйшая нервовая дзейнасць
• Нейрабіялогія
• Нейрахімія

Зноскі

1. Джэймс Ньюмен — Тып і мозг, 1991
2. Дуалізм Рэнэ Дэкарта Архівавана 10 лютага 2009.
3. Батуев А. С. Высшая нервная деятельность. М.: Высш. шк., 1991.
4. Юрий Ревич — В поисках разума. Искусственного
5. Сандра Блейксли, Джефф Хокинс. «Об интеллекте».
6. Святлана Кузіна — Мозг думкі не ажыцяўляе!(недаступная спасылка)
7. Stahl W. R. Organ weight in primates and other mammals, Science, 150, 1039—1042, 1965. Табліца прыведзена ў кнізе Шмидт-Ниельсен К.' Размеры животных: почему они так важны?: Пер. с англ. — М.: Мир, 1987. — 259 с, ил..