Муцыа Клеменці

Муцыа Клеменці (італ.: Muzio Clementi; поўнае імя — Mutius Philippus Vincentius Franciscus Xaverius Clementi; 24 студзеня 1752, Рым — 10 сакавіка 1832, Вустэршыр) — італьянскі кампазітар, піяніст і педагог, які жыў пераважна ў Англіі.

Муцыа Клеменці
італ.: Muzio Clementi
Асноўная інфармацыя
Імя пры нараджэнні	італ.: Muzio Filippo Vincenzo Francesco Saverio Clementi[1]
Дата нараджэння	23 студзеня 1752(1752-01-23)[2][3]
Месца нараджэння	Рым, Папская вобласць[4]
Дата смерці	10 сакавіка 1832(1832-03-10)[2][5][…] (80 гадоў)
Месца смерці	Іўшэм[d], Wychavon[d], графства Вустэршыр, Англія, Злучанае каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі[4]
Месца пахавання	Вэстмінстэрскае абацтва
Краіна	Злучанае каралеўства Вялікабрытаніі і Ірландыі
Бацька	Nicolo Clementi[d][6]
Маці	Magdalena Kaiser[d][6]
Жонка	Emma Gisborne[d][7][8] і Caroline Lehmann[d][7][8]
Дзеці	Carl Clementi[d], John Muzio Clementi[d], Vincent Clementi[d], Ceceilia Susanna Clementi[d] і Caroline Emma Clementi[d]
Музычная дзейнасць
Педагог	Antonio Boroni[d]
Прафесіі	піяніст, дырыжор, кампазітар, музыказнавец, музычны педагог, music publisher
Інструменты	фартэпіяна, арган і клавесін
Выхаванцы	Джакома Меербер, Іаган Баптыст Крамер, Карл Чэрні, John Field[d] і Ludwig Berger[d]
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы
clementisociety.com (англ.)

Біяграфія

Муцыа Клеменці нарадзіўся ў сям’і ювеліра; першапачатковую музычную адукацыю атрымаў пад кіраўніцтвам арганіста А. Буроні. У 1759—1761 гадах вывучаў у Рыме тэорыю музыкі ў арганіста Кардычэлі. З 1761 служыў арганістам у адной з рымскіх цэркваў, працягваючы свае музычныя заняткі: спеву навучаўся ў Дж. Сартарэлі, контрапункт вывучаў пад кіраўніцтвам Г. Карпані.

Клеменці з юных гадоў здзіўляў слухачоў сваёй ігрой на фартэпіяна, у 1766 годзе мецэнат П. Бекфарда запрасіў 14-гадовага піяніста ў Англію, дзе ён жыў спачатку ў доме свайго апекуна ў абацтве Фонтхіл, а з 1773 у Лондане, у тым жа годзе быў выдадзены першы зборнік яго фартэпіянных твораў.

У 1777—1780 гадах Клеменці быў капельмайстрам Італьянскай оперы ў Лондане. З пачатку 80-х шмат гастраляваў у Еўропе як піяніст-віртуоз з выкананнем уласных фартэпіянных твораў (першыя фартэпіянныя санаты Клеменці былі выдадзены ў 1773 годзе). У 1781 годзе наведаў Вену, дзе ў прысутнасці імператара Іосіфа II змагаўся з В. А. Моцартам. Змаганне скончылася ўнічыю, аднак тэму Саната сі-бемоль, якую выконваў у гэтым паядынку Клеменці, Моцарт пасля выкарыстаў у уверцюры да «Чароўнай флейты».

Клеменці займаўся і камерцыйнай дзейнасцю: быў заснавальнікам і саўладальнікам фабрык музычных інструментаў і музычна-выдавецкіх прадпрыемстваў, у якіх выдаваў сачыненні сучасных яму кампазітараў, у тым ліку Бетховена. У 1823 годзе Клеменці разам з Н. Бішапам, У. Хорслегам і С. Веслі прыняў удзел у складанні і выданні першай вялікай музычнай энцыклапедыі — «The encyclopedia of music».

Зноскі

1. Grove Music Online — OUP.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q30532476'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595'></a>
2. Muzio Clementi // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
3. Muzio Clementi // Musicalics

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q63484499'></a>
4. Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q3621644'></a>
5. Lundy D. R. Muzio Filippo Vincenzo Francesco Saverio Clementi // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824'></a>
6. Lundy D. R. The Peerage

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824'></a>
7. Kindred Britain

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q75653886'></a>
8. (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.