Неалагізм

Неалагізмы (стар.-грэч.: νέος — «новы», і λόγος — «слова») — гэта словы або выразы, якія з’яўляюцца ў мове ў выніку яе пастаяннага развіцця для абазначэння новых прадметаў, паняццяў, з’яў ці для замены старых. З цягам часу неалагізмы ўваходзяць у актыўны ўжытак, пасля чаго могуць перастаць успрымацца як новыя або ўвогуле перайсці ў шэраг гістарызмаў^[1][2].

Асаблівасці

Можна выдзеліць шэраг асаблівасцяў, якія маюць неалагізмы:

З’яўляюцца пастаянна^[3].

Абазначаюць важныя з’явы, паняцці або прадметы^[3].

Пераважна з’яўляюцца назоўнікамі, радзей — прыметнікамі і дзеясловамі. Ніколі — займеннікамі, лічэбнікамі або службовымі словамі^[1].

Іхняе распаўсюджанне і замацаванне ў мове залежыць ад словаўтваральнай мадэлі, мілагучнасці, плёну ад карыстання^[3].

Неалагізмы апошняга часу часцей з’яўляюцца ў амерыканскім варыянце англійскай мовы, адкуль прыходзяць у іншыя, напрыклад: роўмінг, драйв, эксклюзіў, кастынг, спам, інтэрфейс^[3].

Неалагізмы ўзнікаюць дзякуючы:

Развіццю тэхналогій: мадэм, фоташоп, вебкамера;

З’яўленню новых відаў дзейнасці: хакер, менеджар;

Модзе на новыя духоўныя практыкі: фэн-шуй, экстрасэнс)^[4].

Класіфікацыя неалагізмаў

Неалагізмы падзяляюць на дзве вялікія групы^[1]:

Лексічныя — назвы новых прадметаў, з’яў і паняццяў. Напрыклад, брокер, дэпалітызацыя, дэпартызацыя, раздзяржаўленне, спонсар, экстрасэнс^[3].

Семантычныя — новыя значэнні вядомых прадметаў, з’яў і паняццяў. Такія неалагізмы абнаўляюць старыя значэнні слоў, якія ўжо былі ў пэўнай мове. Напрыклад: раскруціць — зрабіць папулярным або вядомым; мыш — не толькі жывёла, але і тэхнічнае прыстасаванне для камп’ютара; форум — месца размоў у інтэрнэце, а не толькі з'ява ў Старажытнай Грэцыі^[3].

Да асобнай групы адносяцца аўтарскія, індывідуальна-стылістычныя, або аказіянальныя — іх у пэўным кантэксце ствараюць пісьменнікі або іншыя публічныя асобы^[1].