Пабла Казальс

Пабла Казальс-і-Дэфілья (катал.: Pau Casals i Defilló; 29 снежня 1876 г, Вендрэль, правінцыя Тарагона — 22 кастрычніка 1973 года, Сан-Хуан, Пуэрта-Рыка) — каталонскі віяланчэліст, дырыжор, кампазітар, музычна-грамадскі дзеяч.

Пабла Казальс-і-Дэфілья
катал.: Pau Casals i Defilló
Асноўная інфармацыя
Поўнае імя	катал.: Pau Casals i Defilló
Дата нараджэння	29 снежня 1876(1876-12-29)[1][2][…]
Месца нараджэння	El Vendrell[d], камарка Баш-Пенедэс[d], правінцыя Тарагона, Каталонія, Іспанія[3]
Дата смерці	22 кастрычніка 1973(1973-10-22)[1][2][…] (96 гадоў)
Месца смерці	Сан-Хуан, Пуэрта-Рыка, ЗША[3]
Месца пахавання	Cementiri del Vendrell[d]
Краіна	Іспанія
Бацька	Carles Casals i Ribes[d]
Маці	Pilar Defilló Amiguet[d]
Жонка	Susan Metcalfe Casals[d] і Marta Casals Istomin[d]
Альма-матар	Municipal Conservatory of Music of Barcelona[d] Мадрыдская кансерваторыя[d]
Месца працы	Conservatori Superior de Música del Liceu[d]
Музычная дзейнасць
Педагог	Víctor Mirecki Larramat[d]
Прафесіі	віяланчэліст, дырыжор, кампазітар
Гады актыўнасці	з 1891
Інструменты	віяланчэль
Жанры	Columbia Records, Philips Records[d] і His Master's Voice[d]
Выхаванцы	Juliette Alvin[d], Gaspar Cassadó[d], Bernard Greenhouse[d], Jacqueline du Pré[d], Аляксандр Шнайдэр[d], Q29358672? і Conchita Badía[d]
Грамадская дзейнасць
Член у	Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук
Узнагароды	Charles E. Lutton Man of Music Award[d] (1974) залаты медаль Каралеўскага філарманічнага таварыства[d] (1912) медаль міру ААН[d] (1971) Hijo Adoptivo de Barcelona[d] (16 чэрвеня 1934) медаль Уолтэра Уілсана Кобета[d] ганаровы доктар Універсітэта Манпелье[d] (1946)
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Пабла Казальс — адзін з найбольш вядомых іспанскіх музыкантаў XX стагоддзя. Сын іспанца (Carlos Casals i Ribes) і пуэртарыканкі (Pilar Defilló de Casals), Казальс стаў адным з лепшых віяланчэлістаў усіх часоў. Нарадзіўся і рос побач з маці ў Пуэрта-Рыка да 1888, а потым яны пераехалі ў Барселону, дзе ён паступіў у муніцыпальную школу музыкі. З 1901 гастраляваў у многіх краінах свету (у 1905-1913 — штогод у Расіі як саліст і ў ансамблі з С. В. Рахманінавым, А. І. Зілоці, А. Б. Гальдэнвейзерам). З 1905 удзельнік фартэпіяннага трыо (з А. Корта і Ж. Цібо). Арганізатар першага ў Барселоне сімфанічнага аркестра (1920, дырыжор да 1936), Працоўнага музычнага таварыства (кіраваў у 1924-1936), музычнай школы, музычнага часопіса і нядзельных канцэртаў для рабочых у Каталоніі. На працягу кар'еры зроблена шмат запісаў Казальса не толькі пры выкананні музычных твораў у сольных і камерных канцэртах, і ў суправаджэнні аркестра, а таксама як дырыжора, але, мабыць, ён больш за ўсё вядомы па запісамі Баха для віяланчэлі, зробленым з 1936 па 1939 г. Вучань Х. Гарсія (віяланчэль), Т. Брэтона (кампазіцыя) і Х. Манастырыа (камерны ансамбль).

Актыўна дапамагаў рэспубліканцам падчас Грамадзянскай вайны 1936-1939 (гл. раздзел V яго ўспамінаў, выдадзеную першапачаткова на французскай мове Альбертам Ю. Канам (Albert E. Kahn) і перакладзеную на каталонскую пад назвай «Joia i Tristor» «Радасць і сум»). У знак пратэсту супраць франкісцкага рэжыму ў Іспаніі, а таксама супраць палітыкі неўмяшання з боку вядучых еўрапейскіх дзяржаў, Казальс адмаўляецца ад шырокай канцэртнай дзейнасці. Пасля падзення Іспанскай рэспублікі (1939) ён эмігруе ў Францы , а з 1956 жыве ў Сан-Хуану (Пуэрта-Рыка), дзе засноўвае сімфанічны аркестр (1959) і кансерваторыю (1960). Адзін з арганізатараў фестываляў у Прадесе (Францыя, 1950-1966) і Сан-Хуане (з 1957).

Паў Казальс памёр ад сардэчнага прыступу 22 кастрычніка 1973 г., ва ўзросце 96 гадоў, у г. Сан-Хуан дэ Пуэрта-Рыка, дзе жылі іншыя вядомыя ва ўсім свеце іспанцы, такія як паэт, нобелеўскі лаўрэат 1956 года па літаратуры Хуан Рамон Хіменес (Juan Ramón Jiménez) і пісьменнік Франсіска Аяла (Francisco Ayala García-Duarte). Ён быў пахаваны на мемарыяльных могілках Сан-Хуан-дэ-Пуэрта-Рыка. У гэтым горадзе Пуэрта-Рыка праводзіцца Фестываль Казальс і размешчаны музей Пабла Казальса. 9 лістапада 1979, пасля аднаўлення дэмакратыі ў Іспаніі, яго астанкі былі перанесены на могілкі Вендрэль, у яго родны горад, дзе ён зараз спачывае. У цэнтры горада Вендрэль знаходзіцца дом-музей Пабла Казальса, а ў раёне Сан-Сальвадор таго ж горада — штаб-кватэра фонду Пабла Казальса, дзе размяшчаецца іншы дом-музей, перад канцэртнай залай, якая носяць яго імя, з яго бюстам, аўтарам якога з'яўляецца скульптар Жазэф Марыя Зубіракс (Josep María Subirachs).

Перу Казальса-кампазітара належаць араторыя «Яслі» (1943), «Гімн Арганізацыі Аб'яднаных Нацый», вядомы таксама як «Гімн Свету» для аркестра (1971), сімфанічныя, харавыя, камерна-інструментальныя і іншыя творы. Вялікую вядомасць набыла каталонская народная «Песня птушак» ў яго перакладанні для віяланчэлі.

Прызнанне

Статуя Казальса, устаноўленая да яго стагоддзя на гары Мансерат.

З 1957 у розных краінах праводзяцца міжнародныя конкурсы імя Казальса (1-ы — у Парыжы) і ў гонар Казальса (у Будапешце). Адзін з найбуйнейшых выканаўцаў XX ст., Казальс не стварыў школы ў агульнапрынятым сэнсе гэтага слова, аднак яго ўклад як у выканальніцкую практыку (шырока вядомыя, напрыклад, распрацаваныя Казальсам новыя прыёмы віяланчэльнай аплікатуры і смычковай тэхнікі), так і ў сусветную музычную культуру ў цэлым, неацэнны. Вернасць маральным ідэалам, бескампрамісная маральная пазіцыя Казальс з'явіліся ўзорам і арыенцірам для многіх у крызісныя моманты гісторыі XX стагоддзя. Уручаючы ў 1945 Казальсу Ордэн Ганаровага легіёна, прэм'ер-міністр Францыі Ж. Бідо сказаў, звяртаючыся да музыканта: «Вы — адзін з галасоў сусветнага сумлення». Намінацыя на Нобелеўскую прэмію міру (1958), Медаль за свабоду (ЗША, 1963), Вялікі крыж Ордэна «За заслугі» (Францыя, 1971) і іншыя.

Дыскаграфія

Бюст Пабла Казальса, Вольфэнбютэль, Германія

• 1926–1928: Казальс, Жак Цібо і Альфрэд Карто – першыя трыа Шуберта, Шумана і Мендэльсона, "Archduke" Бетховена, G Major Гайдна і "Какаду" Бетховена Варыяцыі (Запісаныя ў Лондане)
• 1929, Брамс: Двайны канцэрт з Цібо і Карто, правядзення уласным аркестрам Казальс.
• 1929: Канцэрт Брамса і Дворака
• 1929: Бетховен: Чацвёртая сімфонія (запіс у Барселоне)
• 1930: Бетховен: Месяцавая саната Op. 69, з Ота Шульхафам
• 1936–1939: Бах: Cello Suites
• 1936: Бетховен: Месяцавая саната Op. 102 No. 1; і Брамс: Cello Sonata Op. 99
• 1936: Бакеріні: Cello Concerto в B-flat; і Бруз.
• 1937: Дворак: Cello Concerto – Czech Philharmonic conducted by George Szell.
• 1939: Бетховен: Cello Sonatas Nos. 1, 2, and 5, з Mieczysław Horszowski.
• 1945: Месяцавыя канцэрты Эльгара і Гайдна: BBC Symphony. Дырыжор Эдрыан Болт.
• 1950: Першыя запісы ў Калумбіі:
  • Бах: Sonatas for Viola da Gamba, BWV 1027–1029,
  • Шуман: Fünf Stücke im Volkston, з Leopold Mannes
  • Шуман: Cello Concerto, з Казальсам у ролі дырыжора.
• 1951: На фестывалі ў Перпіньяне, уключаючы:
  • Бетховен: Cello Sonata Op. 5 No. 2, and three sets of Variations, з Rudolf Serkin
  • Бетховен: Trios, Op. 1 No. 2, Op. 70 No. 2, Op. 97, і the Clarinet Op. 11 transcription; таксама
  • Шуберт: Trio No. 1, D.898, усе з Alexander Schneider і Eugene Istomin.
• 1952: У Прадзе, уключаючы:
  • Брамс: Trio Op. 8, з Isaac Stern і Myra Hess
  • Брамс: Trio Op. 87, з Joseph Szigeti і Myra Hess
  • Шуман: Trio Op. 63, і Шуберт: Trio No. 2, D.929, з Alexander Schneider і Mieczysław Horszowski
  • Шуберт: C Major Quintet, і Isaac Stern, Alexander Schneider, Milton Katims і Paul Tortelier
  • Брамс: Sextet No. 1, зноў з Stern, Schneider, і Katims, plus Milton Thomas і Madeline Foley
• 1953: At Prades, including:
  • Бетховен: Cello Sonatas Nos. 1, 3, 4, and 5, з Rudolf Serkin
  • Бетховен: Trios Op. 1 No. 1, and Op. 70 No. 1, з Joseph Fuchs і Eugene Istomin
  • Шуман: Cello Concerto in A minor, Op. 129, з Eugene Ormandy, якія дырыжаваў аркестрам.
• 1954: У Прадзе (усе канцэрты с жывым гукам), уключаючы:
  • Бетховен: Cello Sonata No. 5, and Op. 66 Variations, з Mieczysław Horszowski
  • Бетховен: Trios Op. 70 No. 1, and Op. 121a, з Шымонам Гольдбергам і Rudolf Serkin
• 1955: У Прадзе (усе канцэрты с жывым гукам), уключаючы:
  • Брамс: Trios Nos. 1–3, з Yehudi Menuhin і Eugene Istomin
  • Брамс: Clarinet Trio Op. 114, з кларнетыстам David Oppenheim і Eugene Istomin
  • Бетховен: Trio Op. 70 No. 2, з Szymon Goldberg і Rudolf Serkin
• 1956: У Прадзе (усе канцэрты с жывым гукам), уключаючы:
  • Бах: Sonata BWV 1027 for Viola da Gamba, with Mieczysław Horszowski
  • Шуман: Trio No. 2, з Yehudi Menuhin і Mieczysław Horszowski
  • Шуман: Trio No. 3, з Шандарам Вегам і Rudolf Serkin
• 1958: В Бетховен-Хаусе в Боне (усе канцэрты с жывым гукам), уключаючы:
  • Бетховен: Sonata Op. 5 No. 1, з Вільгельмам Кемпфам.
  • Бетховен: Sonatas Op. 5 No. 2, Op. 102 No. 2, і the Horn Op. 17 з Mieczysław Horszowski
  • Бетховен: Trios Op. 1 No. 3, і Op. 97, з Sándor Végh і Mieczysław Horszowski
  • Бетховен: Trio Op. 70 No. 1, з Sándor Végh і Karl Engel
• 1959: У Прадзе (усе канцэрты с жывым гукам), уключаючы:
  • Гайдн: "Farewell" Symphony (No. 45) і Моцарт "Linz" Symphony (No. 36)
  • Бетховен: Trio Op. 1 No. 3, з Іехудай і Hephzibah Menuhin
  • Шуберт: String Quintet, з Будапецкім струнным квінтэтам.
• 1961: Мендэльсон: Piano Trio No. 1 з Аляксандрам Шнайдэрам і Mieczysław Horszowski (Запіс 13 лістапада 1961 года ў Белым доме)
• 1963: Бетховен: Eighth Symphony
• 1963: Мендэльсон: Fourth Symphony, at Marlboro
• 1964–65: Бах: Brandenburg Concerti, at Marlboro
• 1966: Бах: Orchestral Suites, at Marlboro
• 1969: Бетховен: First, Second, Fourth, Sixth ("Pastorale"), and Seventh Symphonies
• 1974: El Pessebre (The Manger) oratorio

Зноскі

1. Pablo Casals // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Pablo Casals // filmportal.de — 2005. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812'></a>
3. Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q3621644'></a>