Палтаўская бітва

Палтаўская бітва — найбуйнейшае бітва Паўночнай вайны паміж рускімі войскамі пад камандаваннем Пятра I і шведскай арміяй Карла XII. Адбылася раніцай 27 чэрвеня (8 ліпеня) 1709 года^[4] у 6 вярстах ад горада Палтава на рускіх землях (Левабярэжжа Дняпра). Рашучая перамога рускай арміі прывяла да пералому ў Паўночнай вайне на карысць Расіі і спыніла панаванне Швецыі як адной з вядучых ваенных сіл у Еўропе.

Палтаўская бітва
Асноўны канфлікт: Вялікая Паўночная вайна
Дэніс Мартэн. «Палтаўская бітва» (1726)
Дата	27 чэрвеня (8 ліпеня) 1709 года
Месца	каля Палтавы, Украіна
Вынік	Рашучая перамога рускай арміі
Праціўнікі
Шведская імперыя Царства Рускае Калмыцкае ханства
Камандуючыя
Карл XII Карл Густаў Рэншыльд Пётр I Аляксандр Данілавіч Меншыкаў Аюкі-хана
Сілы бакоў
Агульныя сілы[1]: 26 000 шведов (около 11 000 кавалерии и 15 000 пехоты), 1000 валашских гусаров, 41 орудие, около 2 тыс. казаков Всего: около 37 000 Силы в битве: 8270 пехоты, 7800 драгун и рейтаров, 1000 гусар, 4 орудия Не прымалі ўдзелы ў бітве: казакі Агульныя сілы[1]: каля 37 000 пяхоты (87 батальёнаў), 23 700 кавалерыі (27 палкоў і 5 шквадронаў), 102 гарматы (па іншых даных, 302 прылады[2]) Усяго: каля 60 000 (па сучасных даных, 80 000[3]) Сілы ў бітве: 25 000 пяхоты, 9000 драгунаў, казакоў і калмыкаў, яшчэ 3000 калмыкаў падышло да канца бітвы Гарнізон Палтавы: 4200 пяхоты, 2000 казакоў, 28 прылад
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Пасля Бітвы пры Нарве 1700 года Карл XII уварваўся ў Еўропу і развязалася працяглая вайна з удзелам шматлікіх дзяржаў, у якой армія Карла XII змагла прасунуцца далёка на поўдзень, атрымліваючы перамогі.

Пасля таго, як Пётр I адваяваў у Карла XII частку Лівоніі і заснаваў у вусце Нявы новы горад-крэпасць Санкт-Пецярбург, Карл прыняў рашэнне атакаваць цэнтральную Расію з захопам Масквы. Падчас паходу ім было прынята рашэнне весці сваю армію на Украіну, гетман якой — Мазепа — перайшоў на бок Карла, але не быў падтрыманы асноўнай масай казацтва. Да таго моманту, калі армія Карла падышла да Палтавы, ён страціў да траціны арміі, яго тылы былі атакаваны лёгкай конніцай Пятра — казакамі і калмыкамі, перад самай бітвай быў паранены. Бітва Карлам была прайграна, і ён бег у Асманскую імперыю.

Зноскі

1. А. А. Васильев. О составе русской и шведской армий в Полтавском сражении. Военно-исторический журнал. 1989. № 7.]
2. см. Кротов П. А. Битва при Полтаве: к 300-летней годовщине. СПб.: Историческая иллюстрация, 2009. 416 с.
3. Все войны мировой истории, по Харперской энциклопедии военной истории Р.Дюпюи и Т.Дюпюи с комментариями Н.Волковского и Д.Волковского. С-Петербург, 2004, книга 3, с.499
4. Дзень вайсковай славы Расіі — Дзень перамогі над шведамі ў Палтаўскай бітве святкуецца не восьмага, а 10 ліпеня. Дата бітвы выпала на дзень памяці прападобнага Сампсонія, які і лічыцца па праве нябесным заступнікам Палтаўскай бітвы; у памяць чаго збудаваны Сампсоніеўская царква пад Палтавай і Сампсоніеўскі сабор у Санкт-Пецярбургу. А дзень памяці Сампсонія Праваслаўная царква адзначае штогод зусім не 8-га, а 10 ліпеня.