Партыя сацыялістаў-рэвалюцыянераў

Эсэры – сацыялісты-рэвалюцыянеры. Прыхільнікі ідэі народніцкага сацыялізму і часткова марксізму ў канцы ХІХ – пачатку ХХ ст. У сваёй рэвалюцыйнай дзейнасці арыентаваліся пераважна на сялянства і частку рабочых. Карысталіся тактыкай тэрору.

Партыя сацыялістаў-рэвалюцыянераў
Заснавальнік	Віктар Міхайлавіч Чарноў
Дата заснавання	1902
Дата роспуску	1921
Штаб-кватэра	Масква
Краіна	Расійская імперыя
Ідэалогія	народніцтва
Інтэрнацыянал	Другі
Саюзнікі і блокі	меньшывікі, левыя эсэры
Колькасць членаў	больш за 1 млн чал (1917)
Дэвіз	У барацьбе здабудзеш ты права сваё!
Месцаў у Дзяржаўнай Думе	23 / 499 (1-га склікання) 37 / 518 (2-га склікання) 0 / 446 (3-га склікання) 0 / 432 (4-га склікання) 347 / 767 (Устаноўчы сход)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Плакат партыі сацыялістаў-рэвалюцыянераў, 1917

Гісторыя партыі

Дарэвалюцыйны перыяд

Перыяд Першай расійскай рэвалюцыі (1905—1907)

Дзейнасць пасля Лютаўскай рэвалюцыі

Дзейнасць пасля Кастрычніцкага пераварота

Эміграцыя

Праграма

На Беларусі

Асноўны артыкул: Беларуская партыя сацыялістаў-рэвалюцыянераў

У 1899—1900 гг. на Беларусі дзейнічала эсэраўская Рабочая партыя палітычнага вызвалення Расіі, заснаваная мінскім урачом Г. А. Гершуні. У 1902 г. узнікла адзіная Расійская партыя сацыялістаў-рэвалюцыянераў, у якой Г. Гершуні ўзначальваў баявую арганізацыю. З 1904 г. на Беларусі дзейнічала Паўночна-заходняя абласная арганізацыя партыі. У 1918 г. была сфарміравана Беларуская партыя сацыялістаў-рэвалюцыянераў (БПСР), якая падтрымала ідэю стварэння Беларускай народнай рэспублікі. У 1921 г. у выніку рэпрэсіўных мер савецкага ўрада БПСР фактычна спыніла сваю дзейнасць на ўсходзе Беларусі. У Заходняй Беларусі падпольныя і партызанскія атрады БПСР актыўна дзейнічалі да 1922 г. У 1924 г. частка заходнебеларускіх эсэраў (Беларуская рэвалюцыйная арганізацыя) далучылася да Камуністычнай партыі Заходняй Беларусі. З’езд былых дзеячаў партыі, скліканы ў чэрвені 1924 г. у Мінску, канстатаваў поўны распад БПСР. Па справе эсэраў (1937 г.) былое кіраўніцтва БПСР было прыцягнута да суда і прыгаворана да растрэлу. У Горках дзейнічала арганізацыя «Вечавы звон», у Оршы — Аршанская арганізацыя эсэраў.