Плаўт

Плаўт, Ціт Макцый Плаўт (лац.: Titus Maccius Plautus; 250 да н.э.^[1], Сарсіна^[d], Умбрыя^[2] — 184 да н.э.^[2], Рым^[3]) — адзін з найвядомейшых, побач з Тэрэнцыем, рымскіх паэтаў-камедыёграфаў.

Плаўт
лац.: T. Maccius Plautus
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	250 да н.э.[1]
Месца нараджэння	Сарсіна[d], Умбрыя[2]
Дата смерці	184 да н.э.[2]
Месца смерці	Рым, Рымская рэспубліка[3]
Грамадзянства	Старажытны Рым
Бацька	невядома
Маці	невядома
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	камедыёграф, драматург, пісьменнік
Мова твораў	лацінская мова
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Аб жыцці Плаўта вядома мала надзейнага. Цыцэрон называе год яго нараджэння і згадвае, што ён дажыў да старасці (адсюль прынятыя ў літаратуры гады жыцця — умоўна лічыцца, што ён пражыў каля 70 год). Павел Дыякан (абапіраючыся, магчыма, на згубленыя сёння антычныя крыніцы) паведамляе, што Плаўт паходзіў з нярымскай сям’і, з Сарсіны (Умбрыя); калі гэта сапраўды так, то няроднаю для яго лацінаю Плаўт авалодаў надзіва добра.^[4]

Плаўт узяў сябе за ўзор аўтараў грэкамоўнай «новай камедыі» (перадусім Менандра), чые п’есы перакладаў і апрацоўваў. Паводле Аўла Гелія, у яго часы Плаўту прыпісвалася каля 130 камедый, аднак спрэчкі аб сапраўднасці многіх тэкстаў вяліся ўжо ў антычнасці; Варон паведамляе, што толькі 21 п’есу прыпісвалі Плаўту ўсе і згодна. Нам сёння вядомыя тэксты 20 камедый Плаўта, некаторыя з іх х лакунамі (усе — з ліку згаданых вышэй «бясспрэчна Плаўтавых»; з іх амаль цалкам згубленая толькі «Vidularia»).

Выявай Плаўта, магчыма, з’яўляецца непадпісаная статуя з пары, знойдзенай ў Рыме ў 16 ст. (іншая падпісана Пасейдзіп)^[5].

Творы

Традыцыйны збор з 21 камедыі Плаўта ў алфавітным парадку, які амаль цалкам дажыў да нашых дзён, уключае наступныя творы:

• Amphitryon
• Asinaria
• Aulularia (Збаночак; канец камедыі згублены)
• Bacchides (пачатак камедыі згублены)
• Captivi
• Casina
• Cistellaria
• Curculio
• Epidicus
• Menaechmi
• Mercator
• Miles Gloriosus (Ваяр-выхваляка)
• Mostellaria
• Persa
• Poenulus
• Pseudolus (Псеўдол)
• Rudens
• Stichus
• Trinummus
• Truculentus
• Vidularia (захаваліся толькі фрагменты)

Спадчына

Плаўт аказаў значны ўплыў на Шэкспіра; у прыватнасці, шэкспірава «Камедыя памылак», праўдападобна, наўпрост заснаваная на плаўтавай камедыі Menaechmi.

Беларускія пераклады

Камедыю «Збаночак» (Aulularia) пераклаў з лацінскай Антон Францішак Брыль.