Пратон (ракета-носьбіт)

«Прато́н» — (УР-500 — Універсальная ракета, «Пратон-К», «Пратон-М») — аднаразовая ракета-носьбіт (РН) цяжкага класа, прызначаная для вывядзення аўтаматычных касмічных апаратаў на арбіту Зямлі і далей у касмічную прастору. Здольная выводзіць на геастацыянарную арбіту (ГСА) грузы да 3,3 тон. Распрацавана ў 1961—1967 гадах у падраздзяленні ОКБ-23 (цяпер ДКНВЦ ім. М. В. Хрунічава), якое з’яўлялася часткай ОКБ-52 У. М. Чаламея. Зыходны двухступеньчаты варыянт носьбіта «Пратон» (УР-500) стаў адным з першых носьбітаў сярэдне-цяжкага класа, а трохступеньчаты «Пратон-К» — цяжкага^[1].

Пратон
Агульныя звесткі
Краіна
Асноўныя характарыстыкі
Колькасць ступеней
Даўжыня
Дыяметр
Стартавая маса
Гісторыя запускаў
Стан

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Пратон (значэнні).

РН «Пратон» стала сродкам вывядзення ўсіх савецкіх і расійскіх арбітальных станцый «Салют-ДОС» і «Алмаз», модуляў станцый «Мір» і МКС, плануемых пілатуемых касмічных караблёў ТКС і Л-1/«Зонд» (савецкай месяцава-облётной праграмы), а таксама цяжкіх ШСЗ рознага прызначэння і міжпланетных станцый.

З сярэдзіны 2000-х гадоў асноўнай мадыфікацыяй ракеты-носьбіта «Пратон» стала РН «Протон-М», якая выкарыстоўваецца для запуску як федэральных расійскіх, так і камерцыйных замежных касмічных апаратаў^[2].

У верасні 2016 года Цэнтр ім. М. В. Хрунічава абвясціў аб пашырэнні прадуктовай лінейкі ракет-носьбітаў «Пратон» з разгонным блокам «Брыз-М». Для гэтага планавалася стварыць новыя двухступеньчатыя мадыфікацыі ракеты-носьбіта — «Пратон Сярэдні» (здольная выводзіць на ГСА грузы да 2,2 тон) і «Пратон Лёгкі» (здольная выводзіць на ГСА грузы да 1,45 тон)^[3]. У красавіку 2017 года было абвешчана аб тым, што стварэнне РН «Пратон Лёгкі» адкладзена^[4][5].

У чэрвені 2018 года генеральны дырэктар «Раскосмаса» Дзмітрый Рагозін паставіў задачу спыніць вытворчасць ракеты-носьбіта «Пратон» пасля выканання кантрактаў, далей лятаць выключна на «Ангары»^[6][7].

Гл. таксама

• Арыян-5
• Falcon 9

Зноскі

1. Разам з амерыканскай РН «Сатурн-1Б»
2. Ракету-носитель «Протон-М» сняли со старта.
3. Центр им. М. В. Хруничева. Новые модификации РН «Протон» (нявызн.). Роскосмос (13 верасня 2016). Праверана 13 верасня 2016.
4. Гендиректор Центра имени Хруничева Андрей Калиновский о будущем «Ангары» и «Протона» (руск.). Коммерсант. Газета «Коммерсантъ». Праверана 23 красавіка 2017.
5. Центр им. Хруничева: ракета «Протон Средний» предназначена для борьбы за рынок с Falcon (руск.). Tass.ru. ТАСС. Праверана 23 красавіка 2017.
6. Рогозин поставил задачу прекратить производство «Протонов»
7. Дмитрий Рогозин: Россия откажется от устаревших экспериментов на МКС