Прэзідэнцкія выбары ў Сірыі (2021)

Прэзідэнцкія выбары 2021 года ў Сірыйскай Арабскай Рэспубліцы праведзены 26 мая, пасля прызначэння гэтай даты Народным саветам^[1]. Яны сталі другімі прэзідэнцкімі выбарамі з моманту пачатку ў краіне грамадзянскай вайны.

< 2014   2028 >
Прэзідэнцкія выбары ў Сірыі (2021)

26 мая 2021
Яўка:	78.64%
Кандыдат:	Башар Асад	Махмуд Ахмад Марэй	Абдула Салум Абдула
Партыя:	Баас	ДАСС	СЮ
Галасоў:	13 540 860 (95,1%)	470 276 (3,3%)	213 968 (1,5%)

Абстаноўка

У 2011 годзе паміж урадам, падтрыманым Іранам і Расіяй, і разнамаснай сірыйскай апазіцыяй, якая карысталася дапамогай заходніх краін і некаторых дзяржаў арабскага свету, пачалася грамадзянская вайна. Па стане на вясну 2021 года Узброеныя сілы Сірыі кантралявалі большую частку краіны. Апазіцыйныя групоўкі ўтрымлівалі толькі паўночныя раёны (сумесна з УС Турцыі) і невялікую вобласць на паўднёвым усходзе (сумесна з УС ЗША).

За гэты перыяд дзеючы прэзідэнт Башар Асад змог значна палепшыць свой рэйтынг нягледзячы на тое, што ўзровень жыцця насельніцтва знізіўся ў сувязі з баявымі дзеяннямі. Пандэмія COVID-19 таксама вельмі моцна ўдарыла па краіне, яе эканоміцы і сацыяльным сферам. Многія страцілі працу і сродкі да існавання, адчуваўся дэфіцыт тавараў першай неабходнасці і бензіну. Аднак Асад захаваў рычагі кіравання дзяржавай і працягваў карыстацца вялікім аўтарытэтам на кантраляваных уладамі тэрыторыях. Тым не менш варта адзначыць, што незалежных комплексных палявых даследаванняў палітычных пераваг грамадзян у Сірыі даўно не праводзілася^[2].

Тэрмін прэзідэнцкіх паўнамоцтваў, згодна з канстытуцыяй 2012 года, складае сем гадоў. Папярэднія выбары адбыліся ў 2014 годзе, на іх Асад атрымаў падтрымку 88,7 % выбаршчыкаў. Ён змяніў у 2000 годзе на пасадзе свайго бацьку — Хафеза Асада, які кіраваў на працягу трох дзесяцігоддзяў. У 2007 годзе Башар Асад быў абраны на другі прэзідэнцкі тэрмін па выніках рэферэндуму і прынёс прысягу перад дэпутатамі Народнага савета. Яго партыя Баас (Партыя арабскага сацыялістычнага адраджэння, сірыйскае аддзяленне) знаходзілася ва ўладзе з 1963 года^[3].

Правядзенне

Рэгістрацыя кандыдатаў была праведзена 19—28 красавіка^[4]. 19 красавіка пра сваё жаданне балатавацца на выбарах абвясцілі першыя два кандыдаты: былы міністр Абдала Салюм Абдала і незалежны актывіст Мухамед Фірас Ібн Ясін Раджух^[4]. 21 красавіка заяўку падала беспартыйная Фатэн Алі Нахер — першая жанчына-кандыдат за ўсю гісторыю прэзідэнцкіх выбараў у Сірыі^[5]. Сваю заяўку таксама падаў прэзідэнт Асад^[6][7].

3 мая Вышэйшы Канстытуцыйны суд краіны абвясціў аб прыняцці заяў 3 кандыдатаў: Абдалы Абдалы (Сацыялісты-юніяністы), Башара Асада (кіруючая партыя «Баас») і Махмуда Марэя (Дэмакратычны арабскі сацыялістычны саюз)^[8].

З-за высокай яўкі прыйшлося падоўжыць працу ўчасткаў на пяць гадзін. Выбары прайшлі без здарэнняў. Тым не менш праціўнікі прэзідэнта Асада выйшлі на вуліцы з пратэстамі^[9]. Галасаванне для грамадзян, якія знаходзіліся па-за межамі Сірыі, прайшло папярэдне на тэрыторыі дыпмісій 20 мая^[1].

Раніцай 27 мая было заяўлена аб лідарстве Башара Асада. Яго прыхільнікі пачалі адзначаць перамогу свайго кандыдата яшчэ да абвяшчэння вынікаў масавымі гуляннямі^[2]. Вечарам спікер парламента Хамуда Сабаг заявіў, што прэзідэнт Асад перамог на выбарах з вынікам 95,1 % галасоў^[10].

Рэакцыя

Яшчэ да пачатку галасавання кіраўнікі знешнепалітычных ведамстваў такіх краін як ЗША, Францыя, ФРГ, Італія і Вялікабрытанія заявілі, што не лічаць гэтыя выбары сумленнымі і свабоднымі^[9]. Пазней і Еўрасаюз не прызнаў вынікі галасавання.

28 мая прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін павіншаваў Асада з перамогай на выбарах. У віншавальнай тэлеграме адзначалася, што «вынікі галасавання ў поўнай меры пацвердзілі высокі палітычны аўтарытэт, давер суграмадзян да курсу, які праводзіцца пад яго кіраўніцтвам, на больш хуткую стабілізацыю сітуацыі ў Сірыі і ўмацаванне яе дзяржаўных інстытутаў». Расійскі бок заявіў пра намер надалей аказваць усямерную падтрымку сірыйскім партнёрам у барацьбе з сіламі тэрарызму і экстрэмізму, а таксама ў прасоўванні працэсу палітычнага ўрэгулявання і постканфліктнага аднаўлення краіны^[3].

Сваі віншаванні таксама накіравалі прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка^[11], прэзідэнт Абхазіі Аслан Бжанія^[12], прэзідэнт Венесуэлы Нікалас Мадура^[13], прэзідэнт Ірана Хасан Рухані^[14], лідар КНДР Кім Чэн Ын^[12], прэзідэнт Лівана Мішэль Аун^[12], прэзідэнт Палесціны Махмуд Абас^[12], афіцыйны прадстаўнік МЗС КНР Чжаа Ліцзянь^[15] і ліванская партыя Хезбала^[13].

Гл. таксама

• Прэзідэнцкія выбары ў Сірыі (2014)
• Парламенцкія выбары ў Сірыі (2020)

Зноскі

1. Выборы президента Сирии назначили на 26 мая (руск.). РИА Новости (18 красавіка 2021). Праверана 21 красавіка 2021.
2. Выборы в Сирии: Асад побеждает, но что будет после Асада? (руск.)
3. Путин поздравил Асада с победой на выборах президента Сирии (руск.)
4. В Сирии объявили имена первых двух кандидатов на президентских выборах (руск.). tass.ru. Праверана 21 красавіка 2021.
5. Женщина впервые примет участие в борьбе за пост президента Сирии (руск.). Interfax.ru. Праверана 21 красавіка 2021.
6. Председатель НС САР объявил о приеме трех новых заявлений от кандидатов на пост президента (руск.). Сирийское арабское информационное агентство. Праверана 21 красавіка 2021.
7. Асад подал заявку на регистрацию кандидатом на президентских выборах в Сирии (руск.). ТАСС. Праверана 21 красавіка 2021.
8. Высший конституционный суд САР принял три заявления о выдвижении кандидатур на пост президента (руск.)(недаступная спасылка). Сирийское арабское информационное агентство (3 мая 2021). Архівавана з першакрыніцы 6 мая 2021. Праверана 6 мая 2021.
9. В Сирии подвели предварительные итоги президентских выборов: лидирует Башар Асад (руск.)
10. Асад победил на президентских выборах в Сирии, набрав 95,1 % голосов (руск.)
11. Лукашенко поздравил Башара Асада с переизбранием на должность Президента Сирии // БелТА, 28 мая 2021 (руск.)
12. Президент Аль-Асад принимает поздравления по случаю победы на президентских выборах (руск.). Sana (29 мая 2021).
13. Ливанская «Хезболла» поздравила Асада с победой на выборах в Сирии (руск.) (29 мая 2021).
14. Президент Ирана поздравил Асада с победой на выборах главы государства в Сирии (руск.). ТАСС (28 мая 2021).
15. Китай поздравил Асада с победой на выборах // 28 мая 2021 (руск.)