Піфас

Піфас (стар.-грэч.: πίθος) — вялікі старажытнагрэчаскі збан (мог быць памерам з чалавека і больш), посуд для захоўвання прадуктаў — збожжа, віна, аліўкавага алею, салёнай рыбы. Атрымаў распаўсюджанне па ўсёй тэрыторыі Міжземнамор’я, у асаблівасці ў культурнай галіне Эгейскага мора, уключаючы востраў Крыт. Вытворчасць піфасаў патрабавала ад ганчара спецыяльных навыкаў.

Рэльефны піфас. VII ст. да н. э. Востраў Крыт

Піфас уяўляе сабой керамічны посуд буйнога памеру ў форме шара або яйка (звернутага вострым канцом уніз), які нагадвае амфару. Аднак у піфаса часцей сустракаецца не вострае дно, а плоскае, якое дазваляе яму стаяць, і часта маюцца прыстасаванні для транспарціроўкі ў верхняй частцы, праз якія працягваліся тросы для перамяшчэння сасудаў. У піфасаў магло быць ад чатырох да шасці ручак. Паверхня піфаса можа быць гладкай або ўпрыгожанай істужачным узорам. Па колеры піфасы сустракаюцца ў гаме ад бэжавага, пясочнага да карычневага і чырвонага. На піфасах, выкананых у стылі Камарас у мінойскую эпоху, маляваліся рыбы.

Піфасы таксама выкарыстоўваліся ў пахавальных абрадах, але ў першую чаргу для захоўвання аліўкавага алею, вады, мёду, солі і збожжа. 47 піфасаў для віна было знойдзена ў склепе ў Загоры  (ням.) на востраве Андрас. На піфасы ставілася таксама таўро. Аналагічныя пасудзіны называюцца долій (у старажытных рымлян) і цінаха. Піфасам была злапомная скрыня Пандоры^[1]. У адпаведнасці з легендай, менавіта ў піфасе жыў Дыяген^[2].

Этымалогія

У мікенскай грэчаскай дадзеная назва зафіксавана ў форме ідэаграмы qe-to. Дакладнай этымалогіі не мае, аднак мяркуецца запазычанне з нейкай субстратнай мовы^[3][4].