Радрыга Дутэртэ

Радры́га Ро́а Дутэ́ртэ (тагальск.: Rodrigo Roa Duterte; нар. 28 сакавіка 1945(1945-03-28)^[1][2], Маасін^[d], Усходнія Вісаі^[d]) — філіпінскі юрыст і палітык, 16-ы Прэзідэнт Філіпін.

Радрыга Дутэртэ
тагальск.: Rodrigo Duterte
Прэзідэнт Філіпін 30 чэрвеня 2016 — 30 чэрвеня 2022
Віцэ-прэзідэнт	Лені Рабрэда
Папярэднік	Бенігна Акіна III
Пераемнік	Бонгбанг Маркас
Мэр Даваа 30 чэрвеня 2013 — 30 чэрвеня 2016
Папярэднік	Сара Дутэртэ-Капрыа
Пераемнік	Сара Дутэртэ-Капрыа
30 чэрвеня 2001 — 30 чэрвеня 2010
Папярэднік	Бенхамін дэ Гусман
Пераемнік	Сара Дутэртэ-Капрыа
2 лютага 1988 — 19 сакавіка 1998
Папярэднік	Хасінта Рубілар
Пераемнік	Бенхамін дэ Гусман
Віцэ-мэр Даваа 30 чэрвеня 2010 — 30 чэрвеня 2013
Папярэднік	Сара Дутэртэ-Капрыа
Пераемнік	Сара Дутэртэ-Капрыа
2 мая 1986 — 27 лістапада 1987
Папярэднік	Карнеліа П. Маскарынья
Пераемнік	Хільберт Абельера
Член Палаты прадстаўнікоў Філіпін ад 1-й выбарчай акругі Даваа 30 чэрвеня 1998 — 30 чэрвеня 2001
Папярэднік	Праспера Награлес
Пераемнік	Праспера Награлес
Нараджэнне	28 сакавіка 1945(1945-03-28)[1][2] (80 гадоў) Маасін[d], Паўднёвы Лейтэ[d], Усходнія Вісаі[d], Філіпіны
Бацька	Вісентэ Дутэртэ
Маці	Саледад Роа-Дутэртэ
Жонка	Элізабет Цымерман — былая, С’еліта "Ханейлет" Авансенья (нар. 1970) — сустракаюцца
Дзеці	з Цымерман: Паола, Сара, Себасцьян з Авансенья: Вераніка
Веравызнанне	атэізм
Партыя	Філіпінская дэмакратычная партыя «Народная ўлада»[d]
Адукацыя	Каледж Сан-Беда[d] Універсітэт Ліцэя Філіпін[d] Філіпінскі ўніверсітэт[d] Ateneo de Davao University[d] San Beda College of Law[d]
Прафесія	юрыст, палітык
Аўтограф
Сайт	president.gov.ph (англ.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Першы прэзідэнт-выхадзец з вострава Мінданаа, чацвёрты — нацыянальнасці вісая. Займаў пасаду мэра горада Даваа ў агульнай складанасці больш за 22 гады. Таксама быў віцэ-мэрам горада і членам Палаты Прадстаўнікоў Філіпін. 21 лістапада 2015 года абвясціў аб выстаўленні сваёй кандыдатуры на пост Прэзідэнта Філіпін, і ў 2016 годзе перамог на выбарах^[3].

Біяграфія

Сын губернатара Вічэнтэ Дутэртэ. Акрамя яго, у сям’і было яшчэ чацвёра дзяцей, Радрыга стаў другім і старэйшым сынам. У 1951 годзе сям’я пераехала ў Даваа.

У 1972 годзе атрымаў юрыдычную адукацыю ў каледжы Сан Бэда. У 1998—2001 гадах быў дэпутатам Палаты прадстаўнікоў ад 1-й акругі горада Даваа. Пасля гэтага тройчы пераабіраўся на пасаду мэра горада Даваа. У 2010 годзе саступіў пасаду сваёй дачцэ Сары.

За часы мэрства Радрыга Дутэртэ Даваа ператварылася ў мірны і спакойны горад. Узровень злачыннасці ўпаў да такога ўзроўню, што мясцовыя тураператары характарызуюць Даваа як «адно з найбольш міралюбных месцаў Паўднёва-Усходняй Азіі»^[4].

За спосаб, якім Дутэртэ дасягнуў такога выніку, часопіс «Time» даў таму мянушку «Карнік»^[4], а праваабарончыя арганізацыі, у тым ліку Amnesty International, асуджаюць яго за патуранне забойстваў карумпаваных чыноўнікаў і злачынцаў без расследавання^[4][5][6]. Дутэртэ абвяргае сваю датычнасць да забойстваў.

У кастрычніку 2021 года Радрыга Дутэртэ абвясціў, што не будзе балатавацца на пасаду віцэ-прэзідэнта ў 2022 годзе і сыдзе з палітычнага жыцця.

Падчас прэзідэнцтва Дутэртэ (2016—2022) яго антынаркатычная кампанія прывяла да смерці тысяч людзей. Паліцыя паведамляла пра каля 6.000 загінулых, але праваабарончыя арганізацыі сцвярджаюць, што іх колькасць можа дасягаць 30.000. ​

У 2019 годзе Дутэртэ вывеў Філіпіны з Рымскага статута, каб пазбегнуць расследаванняў Міжнароднага крымінальнага суда (МКС). Аднак у 2023 годзе суд аднавіў расследаванне, адхіліўшы пярэчанні філіпінскага ўрада. Прэзідэнт Філіпін Бонгбанг Маркас, які заняў пасаду ў 2022 годзе, выказаў гатоўнасць супрацоўнічаць з МКС у пытанні арышту Дутэртэ. Былы Прэзідэнт Філіпін Радрыга Дутэртэ быў арыштаваны паліцыяй 11 сакавіка 2025 года ў міжнародным аэрапорце Манілы па ордары Міжнароднага крымінальнага суда па абвінавачваннях у злачынствах супраць чалавечнасці, звязаных з яго жорсткай антынаркатычнай кампаніяй.

Гл. таксама

• Эскадроны смерці

Зноскі

1. Rodrigo (»Rody«) Duterte // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
2. Rodrigo Duterte // Munzinger Personen Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q107343683'></a>
3. Пераможца выбараў на Філіпінах абяцае выкараніць крымінал. Звязда. 10 мая 2016. Архівавана з арыгінала 11 мая 2016. Праверана 2016-05-10. {{cite news}}: Праверце значэнне даты ў: |date= (даведка)
4. Zabriskie, Phil. The Punisher(англ.) // Time : часопіс (азіяцкае выданне). — 19 ліпеня 2002. Архівавана з першакрыніцы 1 жніўня 2013.
5. Philippines: Protect the community from crime - but not at the cost of human rights (англ.). News and features > News > July 2002. Amnesty International UK (15 студзеня 2013).
6. Philippines: Sharp rise in "vigilante" killings as human rights activist’s death remains unsolved (англ.). Amnesty International (15 студзеня 2013).(недаступная спасылка)