Саша 3%

Саша 3 %, або Саша тры працэнты, таксама вядомы і як адлюстраваны варыянт Мы 97 %, або Мы дзевяноста сем працэнтаў — палітычны тэкставы мем, які высмейваў нізкі ўзровень падтрымкі Аляксандра Лукашэнкі ў інтэрнэт-апытаннях падчас выбарчай кампаніі прэзідэнта Беларусі ў 2020 годзе.

Майка з намёкам на мем

Падчас выбарчай кампаніі 2020 года мем «Саша 3 %» стаў адной з мянушак Аляксандра Лукашэнкі, шырока ўжываўся падчас акцый пратэсту 2020 года.

Гісторыя

У Беларусі напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў 2020 года сацыяльныя апытанні на рэйтынг палітыкаў былі забароненыя ўладамі рэжыму Лукашэнкі. Увогуле, незалежныя сацыялагічныя даследаванні, якія дазволілі б аб’ектыўна ацаніць рэйтынг патэнцыяльных кандыдатаў, у Беларусі не праводзяць^[1] пасля разгрому НІСЭПІ ў 2016 годзе.

У канцы мая 2020 года, перад татальнай забаронай анлайн-апытанняў, папулярныя беларускія выданні Onliner.by, Наша Ніва, Telegraf.by, Радыё «Свабода», Tut.by, а таксама некалькі іншых тэлеграм-каналаў правялі анлайн-апытанні, паводле якіх у абсалютнай большасці выпадкаў Лукашэнка набраў толькі 3 % галасоў і менш.

Інтэрнэт-апытанні (май 2020 года)

• Зялёным і цёмным — кандыдат, які заняў першае месца;
• Жоўтым і цёмным курсівам — кандыдат, які заняў другое месца;
• Чырвоным — вынік Аляксандра Лукашэнкі.

Апытанне	TUT.by Архівавана 2 чэрвеня 2020.	Наша Ніва	Telegraf.by Архівавана 9 чэрвеня 2020.	Onliner.by Архівавана 30 мая 2020.	Svaboda.org
Дата правядзення	20.05.2020	20.05.2020	22.05.2020	26.05.2020	26.05.2020
Прынялі ўдзел	70 029	16 526	35 775	32 128	9 705
Бабарыка	54,91 %	49,7 %	52,43 %	56 %	32 %
Ганцэвіч	0,34 %	—	0,62 %	—	0 %
Дзмітрыеў	0,58 %	0,32 %	0,33 %	0,29 %	0 %
Канапацкая	4,14 %	2,5 %	1,7 %	1,4 %	1 %
Лукашэнка	6,24 %	2,96 %	3,90 %	3 %	1 %
Ціханоўская	12,71 %	18,39 %	17,37 %	12 %	51 %
Цапкала	15,22 %	7,5 %	9,8 %	17 %	7 %
Чэрачэнь	0,72 %	0,28 %	0,16 %	—	0 %
Тых, хто заявіў пра намер не ўдзельнічаць у выбарах[2][3][4]
Гайдукевіч	1,28 %	0,65 %	3,93 %	0,4 %	—
Губарэвіч	0,45 %	—	0,23 %	—	0 %
Кісель	0,63 %	—	0,22 %	—	0 %
Кавалькова	0,37 %	—	0,21 %	—	0 %
Казлоў	0,64 %	—	0,61 %	0,32 %	1 %
Няпомняшчых	0,4 %	—	0,4 %	—	0 %
Таболіч	1,37 %	2,3 %	0,25 %	0,9 %	2 %
Супраць усіх	—	15,37 %	7,8 %	7,7 %	4 %

Маштабнае падзенне рэйтынгу Лукашэнкі шырока абмяркоўвалі, ён атрымаў мянушку «Саша тры працэнты»^[5][6][7][8]. Палітычны аглядальнік Арцём Шрайбман адзначыў, што палітычны мем пра 3 % стаў адным з самых паспяховых у сучаснай гісторыі краіны^[9]

У чэрвені з’явіліся іншыя варыянты: «Уходи 3 %» і «ПСІХОЗ%». Прадстаўнікі розных прафесій пачалі фатаграфавацца з сімвалам 3 % і размяшчаць здымкі ў сацыяльных сетках і Інтэрнэце. Некаторыя беларускія кампаніі сталі прапаноўваць зніжкі 3 %, намякаючы на рэйтынг Лукашэнкі^[10]. Мем «Саша 3 %» пачалі выяўляць на плакатах, друкаваць на майках і дадаваць як хэштэг у сацыяльных сетках. Часам гэты мем спалучалі з іншымі, напрыклад, да працэнта дадавалі вусы — намёк на вусы Лукашэнкі^[11].

Рэакцыя Лукашэнкі

У інтэрв’ю Лукашэнка прасіў не называць яго тараканам, Сашам 3 % і іншымі мянушкамі. Ён заявіў, што яго рэйтынг не можа быць такім нізкім.^[10][12]

Гл. таксама

• Прэзідэнцкія выбары ў Беларусі (2020)
• Пратэсты ў Беларусі (2020—2021)
• Ябацькі

Зноскі

1. Андрэй Шынгароў (2020-06-02). Канкурэнт Аляксандра Лукашэнка на выбарах — жонка арыштаванага блогера. Яе кампанія праходзіць пад лозунгам «Стоп таракан», прычым з поспехам. Meduza.
2. Алег Гайдукевіч здымаецца з выбараў (нявызн.)(недаступная спасылка). Naviny.by. Архівавана з першакрыніцы 15 чэрвеня 2020. Праверана 14 студзеня 2021.
3. Ад 10 тысяч да 200 тысяч. Колькі подпісаў за тыдзень сабралі за будучых кандыдатаў у прэзідэнты (нявызн.)(недаступная спасылка). TUT.BY. Архівавана з першакрыніцы 26 ліпеня 2020. Праверана 14 студзеня 2021.
4. Наталля Кісель, якая нібыта сабрала 108 тысяч подпісаў, знялася з выбараў. І зірніце, каму яна «перадае» подпісы  (бел.). Наша Ніва (15 чэрвеня 2020).
5. Саша тры працэнта
6. «Усе стаміліся, Саш, нават ты»: Як сацыяльныя сеткі смяюцца з вельмі нізкага рэйтынга Лукашэнкі (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 14 жніўня 2021. Праверана 11 лютага 2022.
7. «Трохпрацэнтны таракан»: як у Беларусі спее Майдан і канец эпохі Лукашэнкі
8. Мельнічук Т.. Крымінал і ніякай палітыкі? // "Зразумеў, што да яго прыйдуць і надзенуць наручнікі". Беларускі банк Газпрама патрапіў пад перадвыбарны гнеў Лукашэнкі (нявызн.). BBC (12 чэрвеня 2020). Архівавана з першакрыніцы 13 чэрвеня 2020. Праверана 13 чэрвеня 2020.
9. news.tut.by Архівавана 4 снежня 2020.
10. Жарти про Сашу 3 % стають головним мемом Білорусі — як на це реагує сам Лукашенко? Спойлер: злиться
11. Головні меми президентських виборів у Білорусі: «Саша 3 %» та «Стоп тарган!»
12. Лукашенко: Да вы хоть верите, что у действующего президента 3 %? Архівавана 7 жніўня 2020.